Przedsiębiorcy – osoby prawne planujący zmienić rok obrotowy – zarówno na rok kalendarzowy jak i na jakiekolwiek inne 12 miesięcy w roku – powinni pamiętać o obowiązku zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o tej zmianie, pomimo iż przepisy o rachunkowości nie przewidują wprost takiego obowiązku.
Powyższy obowiązek wynika z faktu, iż art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, że zmiana roku podatkowego wymaga każdorazowego zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego, natomiast same przepisy o rachunkowości de facto zrównują rok obrotowy jednostki z jej rokiem podatkowym i dla roku obrotowego stosują te same zasady, które zawiera ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych w odniesieniu do roku podatkowego jednostek oraz zmiany tego roku podatkowego, bowiem rokiem obrotowym, w rozumieniu ustawy o rachunkowości, jest rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych.
Do skutecznej zmiany roku obrotowego (podatkowego) wymagana jest zmiana postanowień dotyczących tej materii w statucie, umowie spółki (albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników – osób prawnych) oraz właśnie zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego. Złożenie zawiadomienia powinno być poprzedzone zarejestrowaniem zmian statutu lub umowy spółki w rejestrze przedsiębiorców.
Zawiadomienie należy dokonać najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego. W orzecznictwie wskazuje się, iż termin ten jest terminem materialnym i nieprzywracalnym.
Jeśli zatem zawiadomienie nie zostało dokonane we wskazanym terminie, zmiana roku podatkowego jest nieskuteczna. Sytuacja taka ma miejsce zawsze, gdy podatnik zaniecha złożenia zawiadomienia. Natomiast, jeśli zostanie ono złożone po upływie 30 dni licząc od daty zakończenia ostatniego roku podatkowego, nie spowoduje ono wprawdzie automatycznie modyfikacji trwającego roku podatkowego, jednakże po jego zakończeniu zmiana taka nastąpi. Zawiadomienie takie będzie więc skuteczne, jednakże sam skutek nastąpi z opóźnieniem jednego roku podatkowego.
Przepisy prawa podatkowego nie przewidują żadnej szczególnej formy, w jakiej powinno zostać dokonane zawiadomienie o zmianie roku podatkowego. W wyroku z 9 września 1999 r., sygn. I SA/Gd 1572/97 Naczelny Sąd Administracyjny uznał że: „każda forma, z której podatnik skorzysta, a z której można wnioskować, że wolą strony jest przyjęcie innego roku podatkowego, niż określony w art. 8 ust. 1, jest wystarczająca”. Przywołany wyrok NSA nabrał nowego znaczenia po wejściu w życie Kodeksu spółek handlowych (KSH). Zgodnie z art. 256 § 3 w zw. 171 KSH, po zarejestrowaniu zmiany umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością zarząd powinien, w terminie dwóch tygodni, złożyć we właściwym urzędzie skarbowym poświadczony przez siebie odpis umowy spółki ze wskazaniem sądu, w którym zmiana umowy spółki została zarejestrowana, oraz daty i numeru rejestracji. Taki obowiązek przewiduje również art. 430 § 4 w zw. z art. KSH w odniesieniu do zmiany statutu spółki akcyjnej. Ponieważ w obu przypadkach zmiana roku podatkowego będzie związana ze zmianą umowy lub statutu, samo złożenie odpisu umowy (statutu) spółki w urzędzie skarbowym powinno być uważane za spełnienie wymagania zawiadomienia tego urzędu, o którym mowa w art. 8 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W ten sposób urząd skarbowy uzyska także informację o powrocie do roku podatkowego zgodnego z rokiem kalendarzowym.
W razie zmiany roku podatkowego, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż dwanaście i dłuższy niż dwadzieścia trzy kolejne miesiące kalendarzowe.
Beata Małek, prawnik, kancelaria NK Legal
]]>
