Zatrudnienie cudzoziemców w Polsce cieszy się wśród naszych klientów dużym zainteresowaniem. Jest to zrozumiałe, bo wg danych GUS na luty 2025 r., łączna liczba cudzoziemców zatrudnionych w Polsce wynosiła 1 057 400 osób, co stanowi ok. 6,4 %, i aż 67% z tej grupy to obywatele Ukrainy. Popularność tego tematu wśród Państwa wynika także niestety z niejasności przepisów, opieszałości urzędów i ostatniej dość znacznej nowelizacji. Gdyby tego było mało – Prezydent RP zawetował właśnie ustawę przedłużającą legalny pobyt uchodźców z Ukrainy do marca 2026 r., czyli głównej ustawy, która wdraża prawa wynikające z prawa UE dla uchodźców z Ukrainy w Polsce.
Zrozumiałe jest, że ta decyzja może wzbudzić niepokój wśród cudzoziemców, ale i pracodawców, którzy zatrudniają takie osoby. Stąd zastanawiacie się Państwo z pewnością – co dalej?
Należy podkreślić, albo i nawet uspokoić, że brak podpisu pod poprawkami, nie powoduje automatycznie utraty przysługujących ob. Ukrainy dotychczasowych praw, w tym prawa do statusu prawnego oraz dostępu do opieki zdrowotnej, zatrudnienia i edukacji. Specustawa obowiązuje w Polsce do 30 września 2025 r., a dyrektywa UE w sprawie ochrony tymczasowej (stanowiąca podstawę Państwa praw w Polsce) obowiązuje do 4 marca 2027 r. Należy zauważyć, że prawo UE ma bezpośrednie zastosowanie i jest prawnie wiążące w Polsce, a ochrona przewidziana w dyrektywie pozostaje w mocy. Brak wprowadzenia unijnych regulacji do prawa polskiego naraża nas z kolei na daleko idące konsekwencje, stąd po zawetowaniu ustawy przez prezydenta, prace w Sejmie zostały wznowione i wkrótce musi zostać podjęta decyzja w sprawie projektu nowej poprawki.
Co jednak do tego czasu?
Możliwe jest oczywiście ponowne uchwalenie ustawy większością 3/5 głosów i „odparcie” w ten sposób prezydenckiego weta, możliwe jest także wprowadzenie poprawek do ustawy. Sejm może jednak nie zdążyć tego dokonać przed końcem września. Zostawiając politykę na boku, warto się zastanowić nad możliwymi działaniami.
Pamiętajmy, że do końca września br. obowiązuje nas specustawa, stąd macie Państwo jeszcze czas na podjęcie stosownych czynności. Zanim podejmiecie Państwo jakąkolwiek decyzję w swojej sprawie lub swojego pracownika, zalecamy konsultację z naszym doświadczonym zespołem prawnym, z uwagi na niejasność przepisów i specyfikę tematu. Każda sytuacja powinna zostać indywidualnie skonsultowana z prawnikiem, aby dokładnie przeanalizować wszystkie dostępne opcje.
A opcje mogą być następujące:
- Do końca września składamy wniosek o kartę pobytu powołując się na świadczoną pracę, prowadzoną działalność, pobyt z członkiem rodziny lub inną podstawę, oczywiście jeśli taką podstawę w ogóle mamy. Tutaj musimy się liczyć także z bardzo długim czasem rozpatrywania spraw, ponieważ urzędy wojewódzkie praktycznie w całej Polsce są przeciążone;
- Składamy wniosek o ochronę międzynarodową. Minusem tego rozwiązania jest to, że w trakcie procedury nie można ubiegać się o kartę pobytu i dodatkowo należy mieć na uwadze, dosłowne, zatkanie Urzędu ds. Cudzoziemców tymi wnioskami. Ponadto nie jest oczywiste, czy każdy taką ochronę uzyska;
- Składamy wniosek o wydanie zaświadczenia o ochronie czasowej do Szefa Urzędu ds. Cudzoziemców. Tutaj też mamy minusy – brak możliwości ubiegania się o kartę pobytu, ograniczenie wsparcia socjalnego, jak i konieczność przejścia całej procedury przed Urzędem;
- Można czekać i liczyć, że do tego czasu uda się uruchomić aplikację do złożenia wniosku o uproszczoną legalizację pobytu (tzw. CUKR). Aplikacja miała zostać uruchomiona w kwietniu 2025 r.
Do tego czasu pozostajemy do Państwa dyspozycji.
Adwokat – Anna Klajn
Doradca podatkowy – Michał Wawrzyniak
NK Legal Partners
