Ochrona pasażerów linii lotniczych
Zaczyna się okres wakacyjny, co dla wielu z nas oznacza zaplanowanie urlopu. Linie lotnicze oferują tanie przeloty w egzotyczne miejsca, więc coraz częściej decydujemy się na organizowanie wycieczki na własną rękę. Niestety bywa i tak, że już na samym początku wymarzonej podróży czekają na nas niemiłe niespodzianki. Co zrobić, kiedy na lotnisku dowiadujemy się, że nasz lot ma kilkugodzinne opóźnienie lub został odwołany?
W 2005 weszło w życie rozporządzenie Parlamentu Europejskiego ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów. Regulacja ta przyznaje pewne minimalne prawa dla pasażerów, w przypadkuodmowy przyjęcia na pokład wbrew ich woli, odwołania ich lotu, czy opóźnienia ich lotu. Oczywiście rozporządzenie to nie dotyczy wszystkich rejsów, ze wszystkich lotnisk świata. Na ochronę mogą powołać się jednak pasażerowie odlatujący z lotniska znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego UE, albo pasażerowie odlatujący z lotniska znajdującego się w poza Unia Europejską i lądujący na lotnisku w państwie członkowskim.
Jedyną przeszkodą uniemożliwiająca skorzystanie z uprawień wynikających z niniejszego rozporządzenia, w przypadku tych drugich, jest otrzymanie korzyści lub odszkodowania oraz udzielenie im opieki w kraju trzecim, jeżeli przewoźnik lotniczy obsługujący dany lot jest przewoźnikiem wspólnotowym.
Warto również wiedzieć, iż obsługujący przewoźnicy lotniczy traktują w sposób priorytetowy przewóz osób o ograniczonej możliwości poruszania się oraz wszystkich towarzyszących im osób lub psów z certyfikatem psa przewodnika, jak również przewóz dzieci podróżujących bez dorosłych opiekunów.
Odmowa przyjęcia na pokład wbrew woli pasażera
Niestety, może pojawić się taka sytuacja, że załoga obsługująca dany rejs lotniczy odmówi nam przyjęcia na pokład. Jest to związane najczęściej z sytuacją, kiedy to przewoźnik sprzeda więcej biletów, niż jest miejsc w samolocie. Praktyka ta wynika bowiem z chęci uniknięcia nadmiaru wolnych miejsc podczas danego rejsu gdyż niejednokrotnie pasażerowie wykupujący loty rezygnują z wycieczki w ostatnim momencie. Odmowa przyjęcia na pokład oznacza odmowę przewozu pasażerów danym lotem, pomimo że stawili się oni do wejścia na pokład zgodnie z przepisami, chyba że odmowa przyjęcia na pokład jest racjonalnie uzasadniona, w szczególności przyczynami związanymi ze zdrowiem, wymogami bezpieczeństwa lub niewłaściwymi dokumentami podróżnymi.
Oczywiście prawo w takim wypadku nakazuje w pierwszej kolejności skierować propozycje do osób, które same i dobrowolnie podejmą decyzję o rezygnacji z lotu. W stosunku do nich przewoźnicy oferują najczęściej poza zwrotem kosztu biletu niejednokrotnie również inne dodatkowe bonusy. Nie zawsze jednak taka grupa ochotników wystarczy, aby rozwiązać problem braku miejsc. Wówczas przewoźnik ma prawo odmówić nam podróży lotniczej wbrew naszej woli. W takiej sytuacji otrzymujemy jednak prawo do niezwłocznego wypłacenia nam odszkodowania, zgodnie z art. 7 omawianego rozporządzenia, oraz do udzielenia pomocy (tj. do żądania zapewnienia noclegu, pożywienia, transferu z lotniska, czy zaproponowania lotu alternatywnego), o której mowa w art. 8 i 9 rozporządzenia.
Mówiąc o odszkodowaniu, należy mieć na uwadze, iż w przypadku nie zaproponowania lotu alternatywnego, pasażerowie otrzymują odszkodowanie w wysokości: 250 EUR dla wszystkich lotów o długości do 1 500 kilometrów, 400 EUR dla wszystkich lotów wewnątrz wspólnotowych dłuższych niż 1 500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1 500 do 3 500 kilometrów oraz 600 EUR dla wszystkich innych lotów. Przy określaniu odległości, podstawą jest ostatni cel lotu, do którego przybycie pasażera nastąpi po czasie planowego przylotu na skutek opóźnienia spowodowanego odmową przyjęcia na pokład lub odwołaniem lotu.
Prawo do odszkodowania pojawia się również w sytuacji, gdy przewoźnik przeniesie nas z klasy wyższej do niższej. Lecąc klasą ekonomiczną, w przypadku posiadania biletu do klasy biznes, przysługuje nam odszkodowanie płatne w ciągu 7 dni, w wysokości 30% ceny biletu w przypadku rejsów do 1 500 km, 50% ceny biletu w przypadku rejsów wewnątrz UE powyżej 1 500 km (wyłączając rejsy między europejskimi terytoriami Państw Członkowskich UE a zamorskimi terytoriami Francji) i między 1 500 a 3 500 km w przypadku rejsów poza UE oraz 75% ceny biletu w przypadku pozostałych rejsów (włączając rejsy między europejskimi terytoriami Państw Członkowskich UE a zamorskimi terytoriami Francji).
Lot opóźniony oraz lot odwołany
W sytuacji gdy, będąc już na lotnisku, dowiadujemy się, że nasz lot jest opóźniony również przysługują nam pewne prawa. Jeżeli lot będzie opóźniony o dwie lub więcej godzin w przypadku lotów do 1 500 kilometrów, o trzy lub więcej godzin w przypadku wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż 1 500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości pomiędzy 1 500 a 3 500 kilometrów lubo cztery lub więcej godzin w przypadku wszystkich innych lotów, pasażerowie otrzymują od obsługującego przewoźnika lotniczego pomoc w postaci bezpłatnychposiłków oraz napoi w ilościach adekwatnych do czasu oczekiwania oraz dwie rozmowy telefoniczne, dwie przesyłki faksowe , czy e-mailowe. Jeżeli jednak opóźnienie jest tak duże, że lot ma się odbyć na dzień kolejny mamy absolutne prawo by domagać się zakwaterowania w hotelu w przypadku, gdy występuje konieczność pobytu przez jedną albo więcej nocy, lub gdy zachodzi konieczność pobytu dłuższego niż planowany przez pasażera wraz oczywiście z zapłatą zatransport pomiędzy lotniskiem a miejscem zakwaterowania (hotelem lub innym).
Dodatkowo, gdy opóźnienie wynosi co najmniej pięć godzin, mamy prawo domagać się zwrotu, w terminie siedmiu dni, pełnego kosztu biletu po cenie za jaką został kupiony. Takie same prawa ma osoba, której lot został odwołany. W przypadku jednak odwołania lotu, pasażer ma również prawo domagać się wypłaty odszkodowania, na podobnych zasadach jak pasażer któremu odmówiono lotu, o czym była mowa powyżej (zatem zgodnie z art. 7 rozporządzenia), z tą jednak różnicą, iż wypłata odszkodowania nie należy się takiej osobie w pewnych konkretnych okolicznościach. Mowa przede wszystkim o sytuacji, gdy pasażer został poinformowany o odwołaniu lotu co najmniej dwa tygodnie przed planowym czasem odlotu, albo gdy pasażer został poinformowany o odwołaniu lotu w okresie od dwóch tygodni do siedmiu dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą mu wylot najpóźniej dwie godziny przed planowym czasem odlotu i dotarcie do ich miejsca docelowego najwyżej cztery godziny po planowym czasie przylotu, lub w sytuacji, gdy pasażer został poinformowany o odwołaniu lotu w okresie krótszym niż siedem dni przed planowym czasem odlotu i zaoferowano mu zmianę planu podróży, umożliwiającą mu wylot nie więcej niż godzinę przed planowym czasem odlotu i dotarcie do miejsca docelowego najwyżej dwie godziny po planowym czasie przylotu. Oczywiście ciężar udowodnienia tego, czy i kiedy pasażerowie zostali poinformowani o odwołaniu lotu spoczywa na obsługującym przewoźniku lotniczym.
Na koniec chciałabym zwrócić jeszcze uwagę na jeden wyrok Trybunału Sprawiedliwości (wyrok z dnia 19 listopada 2009 r.) w którym to Trybunał jasno orzekł, iż „do celów stosowania prawa do odszkodowania pasażerów opóźnionych lotów można traktować jak pasażerów odwołanych lotów oraz żemogą oni powoływać się na prawo do odszkodowania przewidziane w art. 7 tego rozporządzenia, jeżeli z powodu tych lotów poniosą stratę czasu wynoszącą co najmniej trzy godziny, czyli jeżeli przybędą do ich miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez przewoźnika lotniczego godzinie przylotu”.
Warto zatem pamiętać o ochronie, która została nam przyznana przepisami. Może nie unikniemy przez to zupełnie stresu związanego z kłopotliwą podróżą, ale z całą pewnością da nam ona pewien komfort psychiczny i poczucie chociaż częściowej rekompensaty.
Katarzyna Czepiel
prawnik, kancelaria NK Legal
]]>
