Jak uniknąć odpowiedzialności karnej skarbowej?

Jak uniknąć odpowiedzialności karnej skarbowej? Liczne obowiązki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej często sprzyjają przeoczeniu dopełnienia pewnych obowiązków względem urzędu skarbowego. Takie zachowanie może zostać uznane za wykroczenia lub przestępstwo skarbowe za które może grozić kara grzywny, a w niektórych przypadkach nawet ograniczenie czy pozbawienie wolności. Przedsiębiorca ma szansę uniknąć odpowiedzialności w związku z powyższymi przewinieniami poprzez złożenie „czynnego żalu”. Mówiąc potocznie czynny żal to „donos na samego siebie”. Jest kilka warunków koniecznych dla skutecznego zastosowania tej procedury: 1. Popełnienie czynu zabronionego stanowiącego wykroczenie lub przestępstwo, 2. Zawiadomienie przez sprawcę, 3. Istotne informacje o przestępstwie skarbowym, 4. Zawiadomienie przed wykryciem przestępstwa, Pierwszym z warunków jest popełnienie czynu zabronionego stanowiącego wykroczenie lub przestępstwo skarbowe, nie ma możliwości skorzystania z czynnego żalu przed popełnieniem czynu zabronionego. Drugim warunkiem złożenia skutecznego czynnego żalu jest zawiadomienie przez sprawcę czynu zabronionego. Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego składa się w formie pisemnej do naczelnika urzędu skarbowego lub ustnie do protokołu w urzędzie skarbowym. Powszechnie przyjmuje się, że zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego nie musi mieć formy pisma procesowego, a zatem obojętne jest w jaki sposób osoba dokonująca zawiadomienia je sformułuje. Istotne jest, aby z zawiadomienia jednoznacznie wynikało, iż zawiadamiający dopuścił się przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Obojętne są przy tym motywy, którymi kieruje się sprawca składający zawiadomienie. Przykładowo, przedsiębiorca będący podatnikiem VAT UE nie składał – mimo ciążącego na nim obowiązku – informacji podsumowujących VAT-UE (czyn ten stanowi wykroczenie skarbowe). Wiedział o tym zwolniony przez podatnika pracownik. Przedsiębiorca obawiając się, że były pracownik złoży doniesienie do urzędu skarbowego dokonał czynnego żalu. Jest to jak najbardziej dopuszczalne. Pobudki mogą być zatem rozmaite, przykładowo można wymienić skruchę, zemstę, strach, itd. Kolejnym warunkiem jest ujawnienie wszystkich współdziałających w większości przypadków jest jedyną realną szansą na wykrycie pozostałych sprawców i mechanizmów. Brak informacji choćby o jednym współdziałającym, o którym sprawca wie, wyklucza możliwości skorzystania z instytucji czynnego żalu. Ujawnienie współdziałających powinno być bardzo szczegółowe i konkretne. Dotyczy to tylko osób, które brały udział w popełnieniu konkretnego przestępstwa lub wykroczenia. Aby złożenie czynnego żalu odniosło zamierzony skutek szczególnie istotne jest, aby zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego zostało złożone zanim organ ścigania będzie miał wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, jak również zanim wyraźnie zostanie rozpoczęta przez organ ścigania czynność służbowa zmierzająca do ujawnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Dla ważności złożonego zawiadomienia bardzo ważną rolę odgrywa czas dokonania tej czynności. Zgodnie z przepisami kodeksu karnego skarbowego, zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Trzecim warunkiem jest ujawnienie istotnych okoliczności popełnionego czynu zabronionego – w szczególności osób współdziałających w jego popełnieniu. Instytucja czynnego żalu zapewnia bezkarność sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, jeżeli przed organem powołanym do ścigania ujawni on całą prawdę o czynie zabronionym i o okolicznościach jego popełnienia, a gdy nie popełnił go sam, również o wszystkich znanych mu osobach, które brały udział w popełnieniu czynu zabronionego. Spełnienie obowiązku wskazania wszystkich znanych istotnych okoliczności popełnionego czynu zabronionego ocenia się na dzień dokonania zawiadomienia o popełnieniu czynu zabronionego. Samo złożenie zawiadomienia o czynnym żalu nie kończy sprawy, bowiem należy również uregulować w całości zaległy podatek wraz z odsetkami. Zaległość tą należy uregulować w terminie wyznaczonym przez urząd – jednak w praktyce w większości przypadków osoba składająca czynny żal płaci podatek razem ze złożonym zawiadomieniem. Nie wszystkie osoby mogą skorzystać z czynnego żalu (nawet jeżeli spełnią wymienione powyżej warunki). Instytucja czynnego żalu nie ma bowiem zastosowania do sprawcy, który: 1. Kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego, 2. Wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego, 3. Zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował chyba, że zawiadomienia dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku, 4. Nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony. Justyna Nykiel

prawnik, kancelaria NK Legal

]]>