Kurator spółki kapitałowej powołany na podstawie art. 42 k. c.
W praktyce coraz częściej można spotkać się z sytuacją, że spółka kapitałowa nie może sprawnie funkcjonować wobec braku organów korporacyjnych, w tym członków zarządu. Teoretycznie taki problem powinien być rozwiązany szybko przez wspólników, którzy mają kompetencję do podjęcia odpowiedniej uchwały. Niestety coraz częściej można spotkać się z sytuacją konfliktu między wspólnikami i w związku z tym niepowołaniem wymaganych organów. Na szczęście w praktyce istnieje wyjście z tej „ patowej sytuacji ”- a mianowicie w prawie przewidziana jest możliwość ustanowienie kuratora na podstawie art. 42 Kodeksu Cywilnego. Niniejszy artykuł zostanie poświęcony właśnie tej instytucji.
Zgodnie z art. 42 § 1 k. c ustanowienie kurateli dla spółki kapitałowej będzie uzasadnione wtedy gdy:
a) Spółka nie może prowadzić swoich spraw- taką sytuacja rozumiemy szeroko tj. jako niemożność funkcjonowania spółki, która obejmuje także kwestię reprezentacji spółki.
b) Spółka nie ma właściwych organów- ta przesłanka ściśle odnosić się będzie do braku odpowiedzialnego organu jakim właśnie jest zarząd. Sytuacja taka ma miejsce zarówno wtedy gdy zarząd nie jest powołany jak i w sytuacji gdy nie został on obsadzony należycie (tzw. sytuacja zarządu kadłubowego).
c) Między przesłankami opisanymi w lit. a i lit. b powyżej zachodzi związek przyczynowy. Innymi słowy powołanie kuratora uzasadnione jest tylko wtedy gdy niemożność prowadzenia spraw spółki jest bezpośrednią konsekwencją tego, iż spółka nie posiada zarządu.
Sądem właściwym do ustanowienia kuratora spółki jest sąd rejestrowy, w którego okręgu spółka ma lub miała ostatnią siedzibę. Powołanie kuratora spółki na podstawie art. 42 k. c następuje w ramach postepowania nieprocesowego. Postępowanie może być wszczęte z na wniosek lub z urzędu. Prawo złożenie wniosku o ustanowienie kuratora przysługuje każdemu, kto ma w tym interes prawny. Jeżeli w toku sprawy sąd stwierdzi, iż zostały spełnione przesłanki, o których wspomniałam powyżej zobowiązany jest ustanowić kuratelę. W tym celu sąd powinien wydać odpowiednie postanowienie, w którym wskazywałby osobę która będzie pełnić funkcję kuratora oraz ustali uprawnienia kuratora. Ustanowienie kuratora powinno zostać ujawnione także w Krajowym Rejestrze Sądowym. Postanowienie sądu pierwszej instancji w zakresie ustanowienia kuratora podlega zaskarżeniu apelacją. Od orzeczenia sadu II instancji skarga kasacyjna nie przysługuje.
W stosunku do kuratora przepisy nie formułują żadnych dodatkowych wymogów koniecznych do pełnienia tej funkcji. Wystarczy by osoba przeznaczona do pełnienia funkcji kuratora posiadała pełną zdolność do czynności prawnych i pełnię praw publicznych. W praktyce nie prowadzi się żadnych list kandydatów , którzy uprawnieni byliby do pełnienia funkcji kuratora. Oczywiście nic nie stanowi na przeszkodzie by kuratorem ustanowionym była osoba z listy kandydatów na kuratorów rejestrowych lub syndyków.
Kurator jest przedstawicielem ustawowym osoby prawnej, dla której został ustanowiony, działa w jej imieniu i na jej rzecz. Zakres kompetencji kuratora jest jednak ograniczony do ściśle oznaczonych czynności w wydanym przez sąd rejestrowy zaświadczeniu (art. 604 k.p.c.). Muszą się one jednocześnie mieścić w granicach określonych przez art. 42 § 2 k. c.
Kompetencję kuratora reguluje art. 42§2, który stanowi iż: Kurator powinien niezwłocznie postarać się o powołanie organów osoby prawnej, a w razie potrzeby powinien postarać się o jej likwidację.
W doktrynie i judykaturze pojawiają się różne poglądy dot. kompetencji kuratora. Część przedstawicieli judykatury i doktryny opowiada się za stanowiskiem, iż uprawnienia wynikające z art. 42 § 2 stanowią numerus clausus kompetencji kuratora. Pojawiają się również głosy, iż jest przeciwnie. Bez wątpienia logiczną konsekwencję uznania braku zarządu spółki jest konieczność powołania jej organów przez kuratora. Z treści art. 42 §2 nie wynika wprost jakie konkretne czynności mogą wchodzić w zakres starań kuratora o powołanie zarządu spółki. Przeważająca cześć przedstawicieli doktryny i judykatury powołuje się, iż kwestie dot. powołania zarządu należy rozumieć szeroko, a więc jako wszelkie czynności umożliwiające jego powołanie. Drugim z podstawowych celów ustanowienia kuratora jest doprowadzenie do likwidacji spółki. Cel może być realizowany tylko wtedy gdy powołanie zarządu okaże się niemożliwe.
Agnieszka Musiał
Kancelaria NK Legal
]]>
