Od października 2017 r. obowiązuje nowy, obniżony, wiek emerytalny. Wynosi on 60 lat dla kobiet oraz 65 lat dla mężczyzn.
Mimo, że od wprowadzenia zmian upłynęło już prawie półtora roku, kwestia określenia okresu ochrony przedemerytalnej wciąż jest żywym problemem, z którym borykają się pracodawcy.
Warto na wstępie wskazać, że nie ma znaczenia dla okresu ochrony przedemerytalnej, ani dla samego faktu objęcia tą ochroną to, czy pracownik zatrudniony jest na umowie o pracę na czas określony, czy na czas nieokreślony. Można tu chociażby powołać stanowisko Sądu Najwyższego, wskazujące, że: Pracownik zatrudniony na podstawie umowy na czas określony podlega ochronie przedemerytalnej, nawet jeśli zawarta umowa wygasa przed osiągnięciem przez niego wieku emerytalnego. […]Punktem odniesienia dla wypowiedzenia (zdarzenia istotnego w sprawie) są tylko dwie kwestie, czyli czy pracownik osiągnął wiek, w którym brakuje mu nie więcej niż 4 lata do wieku emerytalnego i czy okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Z regulacji nie wynika, że ochrona zatrudnienia obejmuje tylko tych, którzy umowę o pracę na czas określony mają zawartą co najmniej na czas do osiągnięcia wieku emerytalnego. (Wyrok Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 18 grudnia 2014 r., II PK 50/14).
Na kanwie zmienionych przepisów, tj. na podstawie Ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: Ustawa zmieniająca) kobieta która kończy 60 r. ż., a mężczyzna, który kończy 65 r. ż. osiąga wiek emerytalny.
Jednak nowa regulacja nie będzie miała zastosowania wprost we wszystkich przypadkach. To znaczy, że nie zawsze osiągniecie 60 r. ż. przez kobietę, a 65 r. ż. przez mężczyznę oznaczać będzie koniec okresu ochrony przedemerytalnej. Należy bowiem mieć na uwadze przepisy przejściowe Ustawy zmieniającej, w szczególności art. 28, który stanowi, że: Pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy są objęci ochroną stosunku pracy wynikającą z art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz.U. z 2016 r. poz. 1666, 2138 i 2255), lub osoby, które byłyby objęte taką ochroną, jeżeli w tym dniu pozostawałyby w stosunku pracy, od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy korzystają z ochrony stosunku pracy, o którym mowa w tym przepisie, do osiągnięcia wieku emerytalnego wynikającego z przepisów ustawy zmienianej w art. 1 niniejszej ustawy w dotychczasowym brzmieniu.
Wobec tego obrazując to na przykładzie, pracownik mężczyzna urodzony w dniu 13 września 1952 r. na kanwie poprzednich przepisów osiągnie wiek emerytalny w dniu 13 kwietnia 2019 r. (tj. w wieku 66 lat i 7 miesięcy) art. 24 ust. 1b pkt 15. Ochrona przedemerytalna rozpoczęła się w dniu 13 kwietnia 2014 r. i trawa- mimo osiągnięcia wieku emerytalnego – do ukończenia przez pracownika ww. wieku, tj. 66 lat i 7 miesięcy. Wynika to z literalnego brzmienia przepisu. Przepisy przejściowe bowiem dotyczące okresu ochronnego w sposób szczególny „przesuwają” zakres ochrony także przez jakiś czas po osiągnięciu obniżonego wieku emerytalnego.
Wobec tego pracownik mężczyzna mimo tego, że osiągnął wiek emerytalny w wieku 65 lat, to jednak w oparciu o przepisy przejściowe będzie chroniony, aż do ukończenia 66 lat i 7 miesięcy. Ponieważ 1 października 2017 r. pracownik miał ukończone 65 lat, nabył z tym dniem prawo do emerytury zgodnie z nowymi przepisami. Natomiast jego ochrona przedemerytalna będzie trwała do 12 kwietnia 2019 r., jeżeli pracownik nadal będzie wykonywał pracę, czyli aż do osiągnięcia podwyższonego wieku emerytalnego.
Z kolei art. 29 ust. 1 Ustawy zmieniającej wskazuje, że pracownicy, którzy w dniu wejścia w życie niniejszej ustawy nie są objęci ochroną stosunku pracy wynikającą z art. 39 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy i osiągną wiek emerytalny wynoszący dla kobiet 60 lat i dla mężczyzn 65 lat przed upływem 4 lat od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, podlegają ochronie stosunku pracy, o której mowa w tym przepisie, przez okres 4 lat licząc od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, także wówczas, gdy upływ tego okresu przypadnie po osiągnięciu wieku 60 lat przez kobiety i wieku 65 lat przez mężczyzn.
Obrazując to należy wskazać, że pracownik mężczyzna, który urodził się 15 sierpnia 1955 r. osiągnie wiek emerytalny w dniu 15 sierpnia 2022 r. będąc w wieku 67 lat. Pracownik byłby więc chroniony od 15 sierpnia 2018 r. do 14 sierpnia 2022 r. Jednak pracownik ten, obniżony wiek emerytalny tj. wiek 65 lat, osiągnie w dniu 15 sierpnia 2020 r., tj. przed upływem 4 lat licząc od 1 października 2017 r. A zatem począwszy od 1 października 2017 r. pracownik ten będzie objęty ochroną przedemerytalną w okresie od 1 października 2017 r. do 30 września 2021 r.
Warto również pamiętać, że samo osiągnięcie wieku emerytalnego i nabycie prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypowiedzenia (wyrok SN z 4 listopada 2004 r., I PK 7/04, uchwała (7) SN z 21 stycznia 2009 r., II PZP 13/08). Ponadto wręczenie wypowiedzenia wyłącznie z uwagi na nabycie uprawnień emerytalnych stanowi dyskryminację ze względu na wiek (wyrok SN z 18 lutego 2014 r., III PK 63/13).
Malwina Kunaj
Aplikant adwokacki
