Ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (dalej: Ustawa) wprowadzono zmiany do Kodeksu Postępowania Cywilnego. Ustawa została podpisana przez Prezydenta RP w dniu 24 lipca 2019 r. Nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego dotyczy ponad 300 nowych lub zmienianych przepisów.
Z uwagi na obszerność zmian objętych Ustawą, niniejszy artykuł skoncentrowany będzie na kilku najważniejszych, które mają wpływ na sytuację stron w postępowaniu.
Zmiany w trybie doręczeń – będzie trudniej pozwać
Nowelizacja wprowadza zmiany w zakresie doręczeń korespondencji sądowej. Zgodnie z nową regulacją w przypadku gdy pozwany, pomimo powtórnego awizowania przesyłki, nie odbierze pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma i nie mają zastosowania przepisy przewidujące skutek doręczenia, przewodniczący zawiadomi o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika. W takim przypadku powód, w terminie dwóch miesięcy od doręczenia mu powyższego zobowiązania, składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu przez komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu dwóch miesięcy sąd może zawiesić postępowanie. A zatem wystarczy, że pozwany dwukrotnie nie odbierze przesyłki, komornik nie zdoła doręczyć pisma, a postępowanie będzie mogło ulec zawieszeniu. Za bezpośrednie i osobiste doręczenie pism przez komornika przepisy przewidują opłatę w wysokości 60 zł. Gdy komornikowi, po podjęciu czynności terenowych, nie uda się doręczyć pisma, powód będzie mógł złożyć wniosek o ustalenie adresu zamieszkania pozwanego. Złożenie takiego wniosku to dodatkowy koszt w wysokości 40 zł.
Zmiany w opłatach sądowych – będzie drożej
Obecnie opłata w sprawach o prawa majątkowe określona jest w art. 13 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Przepis stanowi, że w przypadku skierowania sprawy do sądu należy uiścić kwotę w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu, tj. wskazany procent od kwoty, której żąda się od strony przeciwnej.
Znowelizowany przepis przewiduje opłaty stałe określone wg widełek, w których zmieści się kwota przedmiotu sporu. Przepis brzmi następująco:
Art. 13. 1. W sprawach o prawa majątkowe pobiera się opłatę stałą od pisma ustaloną według wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia:
1) do 500 złotych – w kwocie 30 złotych;
2) ponad 500 złotych do 1 500 złotych – w kwocie 100 złotych;
3) ponad 1 500 złotych do 4 000 złotych – w kwocie 200 złotych;
4) ponad 4 000 złotych do 7 500 złotych – w kwocie 400 złotych;
5) ponad 7 500 złotych do 10 000 złotych – w kwocie 500 złotych;
6) ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych – w kwocie 750 złotych;
7) ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych – w kwocie 1 000 złotych.
Natomiast w sprawach o prawa majątkowe przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia ponad 20 000 złotych opłata będzie wynosić 5% tej wartości, nie więcej jednak niż 200 000 złotych.
Zmianie ulegnie także opłata od wniosku o zawezwania do próby ugodowej. Obecnie opłata ta wynosi 40 zł, a w sprawach o wartości powyżej 10.000 zł – 300 zł. Po zmianie opłata wyniesie 1/4 opłaty, jaką strona uiściłaby, gdyby złożyła pozew.
Ograniczenie możliwości podnoszenia zarzutu potrącenia
Ustawa wprowadza ograniczenie możliwości podnoszenia zarzutu potrącenia, co w ocenie ustawodawcy ma na celu zapobiegać nadużywaniu tego zarzutu. W myśl tejże zmiany, podstawą zarzutu potrącenia ma być tylko taka wierzytelność pozwanego, która wynika z tego samego stosunku prawnego, co wierzytelność dochodzona przez powoda, chyba, że jest ona niesporna lub udowodniona dokumentem nie pochodzącym wyłącznie od pozwanego, a jeżeli te wymogi nie są spełnione – to tylko wierzytelność powstała z tego samego stosunku prawnego, co wierzytelność dochodzona pozwem. W przeciwnym razie pozwany będzie musiał wytoczyć własne powództwo. Nadto przepis stanowi, że pozwany może podnieść zarzut potrącenia nie później niż przy wdaniu się w spór co do istoty sprawy albo w terminie dwóch tygodni od dnia, gdy jego wierzytelność stała się wymagalna. Zarzut potrącenia może zostać podniesiony jedynie w piśmie procesowym.
Odpłatne uzasadnienia
Strona wnosząca do sądu wniosek o sporządzenie uzasadnienia, będzie musiała wskazać, czy sąd ma sporządzić uzasadnienie co do całości wyroku, czy do jego części, a jeżeli do części to do jakiej. Uzasadnienia mają być zwięzłe. Od wniosku o uzasadnienie należna będzie opłata w wysokości 100 zł. W przypadku, gdy strona zdecyduje się na odwołanie od wyroku, opłata ta będzie zaliczana na poczet opłaty za drugą instancję.
Odrębne postępowanie w sprawach gospodarczych
Postępowanie w sprawach gospodarczych będzie oparte na założeniu rozpoznawania w jednej sprawie tylko jednego wątku. Podstawowym dowodem w tym postępowaniu będzie dowód z dokumentu. Ustawa przyjmuje, że w zakresie postępowania w sprawach gospodarczych dowód z zeznań świadków sąd może dopuścić jedynie wtedy, gdy po wyczerpaniu innych środków dowodowych lub w ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Regulacja taka ma doprowadzić do szybszego uzyskiwania należności przez przedsiębiorców.
Nowym rozwiązaniem wprowadzonym przez Ustawę jest instytucja umowy dowodowej. Na mocy takiej umowy zawartej na piśmie strony mogą postanowić o wyłączeniu określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy.
Ustawa obecnie oczekuje na ogłoszenie w Dzienniku Ustaw. Pierwsze zmiany zaczną obowiązywać po upływie 14 dni od momentu jej publikacji.
aplikant adw. Malwina Kunaj
NK Legal Partners
Jeżeli w Państwa działalności powstały wątpliwości na powyższym gruncie zapraszamy do kontaktu ze swoim dedykowanym zespołem prawnym w naszej Kancelarii, a w przypadku gdy nie są Państwo naszymi Klientami zapraszamy do spotkania się z naszym pełnomocnikiem we wskazanym przez Państwa miejscu na niezobowiązujące i nieodpłatne spotkanie.
