Najważniejsze zmiany prawa w listopadzie 2019

Wprowadzenie mechanizmu podzielonej płatności – split payment (od 1 listopada 2019 r.)

Jedna z kluczowych zmian jakie zajdą już listopadzie bieżącego roku jest likwidacja odwrotnego obciążenia w obrocie krajowym i wprowadzenia w jego miejsce, m.in. obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności, który dotyczy towarów i usług wymienionych w nowym załączniku nr 15 do ustawy 11 marca 2004 r. o VAT (t.j. Dz.U. 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: ustawa o VAT).

Wystawca faktury będzie zobowiązany do umieszczenia na fakturze określenia „mechanizm podzielonej płatności”, a nabywca w oparciu o art. 108a ust. 1a–1e ustawy o VAT będzie zobowiązany do zapłaty kwoty VAT wynikającej z otrzymanej faktury oznaczonej wyrazami „mechanizm podzielonej płatności” na rachunek VAT, jeżeli transakcja spełnia następujące kryteria:

• ma miejsce na terytorium kraju pomiędzy podatnikami VAT (B2B),
• nabywca reguluje fakturę dokumentującą nabycie towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 ustawy o VAT,
• jednorazowa wartość transakcji przekracza 15 000 zł lub równowartość tej kwoty (na kwotę składa się całość lub część zapłaty przed dokonaniem dostawy towarów lub wykonaniem usługi).

 Zasady te stosuje się odpowiednio także do zaliczek na poczet transakcji, które spełniają podane wyżej warunki.

Nowy załącznik nr 15 do ustawy o VAT wymienia 150 pozycji towarów i usług, obejmuje m.in.:

• roboty budowlane i remontowe,
• biżuterię oraz złoto inwestycyjne w rozumieniu art. 121 ustawy,
• jednostki komputerowe, jednostki pamięci, telefony komórkowe, odbiorniki telewizyjne, konsole do gier, aparaty fotograficzne,
• transakcje, których przedmiotem są części i akcesoria do pojazdów silnikowych, węgiel i produkty węglowe, maszyny i urządzenia elektryczne, ich części i akcesoria.

Nowe wzory deklaracji VAT (od 1 listopada 2019 r.)

W oparciu o projekt rozporządzenia w sprawie wzorów deklaracji dla podatku od towarów i usług,
od 1 listopada 2019 roku zaczną obowiązywać nowe wersje druków VAT-7, VAT-7k, VAT-8, VAT-9M oraz objaśnienia do deklaracji dla podatku od towarów i usług VAT-7 i VAT-7K.

Główne zmiany dotyczą uaktualnienia publikatorów, uściśleń i zmian redakcyjnych. Zmiany wprowadzone we wzorach deklaracji mają na celu ich dostosowanie do zmian w zakresie tzw. pakietu paliwowego oraz obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności. Nowe wersje druków należy stosować począwszy od rozliczenia za listopad lub za czwarty kwartał 2019 r.

Rachunek bankowy dla firmy zagranicznej (od 1 listopada 2019)

Począwszy od 1 listopada bieżącego roku wszystkie firmy zarejestrowane poza granicami Polski, które jednocześnie są zarejestrowanymi płatnikami VAT w Polsce, będą musiały posiadać firmowe rachunki bankowe w polskich bankach. Ma to związek z wchodzącymi w życie przepisami dotyczącymi split payment.

Podwyższenie stawek podatku VAT – przepisy przejściowe (od 1 listopada 2019)

Przepisy wprowadzające nową matrycę stawek VAT wejdą w życie od 1 kwietnia 2020 roku, ale już od listopada 2019 roku będzie można stosować obniżoną stawkę na e-czasopisma i e-booki (obniżenie stawki z 23% na 5%). Stawka na czasopisma specjalistyczne zostanie natomiast podwyższona do 8%. Klasyfikacja towarów odbędzie się na podstawie CN, a usług na podstawie PKWiU 2015.

W ustawie wymieniono między innymi:

• z 23% do 5% – e-booki, e-czasopisma,
• z 5% do 8% – czasopisma specjalistyczne,
• z 8% do 23% – lód używany do celów spożywczych i innych celów chłodniczych,
• z 5% do 8% – niektóre przyprawy nieprzetworzone (gałka muszkatołowa, szafran, kurkuma, kwiat muszkatołowy, kmin),
• z 5 % do 23% – homary, ośmiornice i inne skorupiaki, mięczaki czy bezkręgowce wodne (m. in. kraby, langusty, krewetki, ostrygi, małże, ślimaki), przetwory z nich tj. kawior oraz posiłki sprzedawane z lokalach gastronomicznych, których składnikiem są wymienione produkty.

W przypadku e-booków i e-czasopism, a także czasopism specjalistycznych zmiany wchodzą od listopada 2019. W pozostałych zakresie będą one obowiązywać od kwietnia 2020 roku.

Wiążąca Informacja Stawkowa (od 1 listopada 2019 r.)

Wiążąca Informacja Stawkowa (WIS) to nowy instrument, który od 1 listopada udostępniony zostanie przedsiębiorcom przez administrację podatkową, w celu rozwiązywania problemów prawidłowej klasyfikacji towarów i usług dla celów podatku VAT. Nie będzie on jednak służył wyłącznie do ustalenia właściwych stawek VAT, ale także właściwego zakwalifikowania usługi lub towaru dla innych celów związanych z podatkiem VAT na przykład wprowadzonego także od listopada mechanizmu podzielonej Płatności (split payment).

Narzędzie to jest związane przede wszystkim z nową matrycą stawek VAT, która wchodzi w życie 1 kwietnia 2020 r.

Zmiany w prowadzeniu działalności gospodarczej przez fizjoterapeutów (od 1 listopada 2019 r.)

W dniu 1 kwietnia 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 9 listopada 2018 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2219), zwana dalej „ustawą nowelizującą”. Ustawa nowelizująca wydłużyła możliwość wykonywania działalności gospodarczej przez fizjoterapeutów bez wpisu do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą do 31 października 2019 r., przy czym wprowadziła możliwość wykonywania zawodu fizjoterapeuty w ramach działalności gospodarczej oprócz podmiotu leczniczego także w formie indywidualnej lub grupowej praktyki zawodowej. Od dnia 1 listopada 2019 roku zmiany wprowadzone ustawą nakładają na każdego fizjoterapeutę prowadzącego działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu świadczeń zdrowotnych (działalność leczniczą) obowiązek posiadania wpisu w rejestrze podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

Zmiany w Bazie Danych Odpadowych (od 4 listopada)             

Ministerstwo Ochrony Środowiska planujące od stycznia 2020 r. uruchomienie kolejnych modułów dotyczących sprawozdawczości oraz ewidencji odpadów, w ramach realizacji prac nad Modułem integracyjnym, od dnia 4 listopada br. umożliwi pilotażowo dostęp do API w zakresie Modułu ewidencji odpadów BDO wraz z dokumentacją techniczną. Wszystkie podmioty zainteresowane integracją z BDO i uzyskaniem testowej wersji API mogą skontaktować się w powyższej sprawie z jednostkami organizacyjnymi w Ministerstwie pod adresem e-mail: api–[email protected]. Na ten sam adres można wysyłać także pytania dotyczące udostępnianego API.

Nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego (od 7 listopada 2019 r.)

Dotyczy to przede wszystkim zmian wprowadzonych ustawą z 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1469; dalej: ustawa nowelizująca).

Jak wskazują autorzy opracowania dotyczy ona przede wszystkim: wprowadzenia kompleksowej reformy przewidującej usprawnienie, uproszczenie i przyspieszenie postępowań przed sądami w sprawach cywilnych, której elementem jest m.in. zwolnienie z opłat sądowych osób mniej zamożnych oraz pracowników, którzy dochodzą swoich praw od pracodawców, niższe koszty dla ofiar nieuczciwych sprzedawców, a także wprowadzenie wielu rozwiązań służących rozstrzyganiu znacznej części spraw już na pierwszej rozprawie i skrócenie drogi obywateli do sądów -sprawy mają się toczyć niedaleko miejsca ich zamieszkania, ograniczenie możliwości przedłużania postępowań, np. przez ciągłe wnoszenie zażaleń, zagwarantowanie obiektywizmu postępowań poprzez automatyczne wyłączenie sędziów i całych sądów w sytuacji, gdy ich bezstronność może być kwestionowana. Do przykładowych zmian należy zaliczyć:

• strona, której zasądzono zwrot kosztów procesu będzie mogła żądać odsetek za opóźnienie w płatności od tych kwot (art. 98 par. 1(1) kpc);
• Uchylenie art. 485 § 3 k.p.c. – koniec z nakazem zapłaty na podstawie ksiąg bankowych
• doręczenia sądowe będą mogły następować poprzez pocztę, pracowników sądu lub „sądową służbę doręczeniową”, a także poprzez komorników (art. 131 par. 1 kpc; por. dodane art. 3a-3b w ustawie o komornikach sądowych);
• wznawia się odrębne postępowanie w sprawach gospodarczych (art. 458(1)-art. 458(13) kpc); sprawy gospodarcze będą prowadzone przez sądy gospodarcze — wydziały sądów cywilnych (art. 10a ustawy o sądach powszechnych);
• „oczywista bezzasadność powództwa – konstrukcja prawna, mająca na celu umożliwienie sędziemu oddalenie powództwa w sprawie, nieuzasadnionego w ocenie sądu
• zmienia się nieco procedura jeśli chodzi o zawezwanie do próby ugodowej (art. 185 kpc);
• likwidacja fikcji doręczenia na awizo – nowelizacja przepisów zakłada, iż w przypadku braku odbioru pozwu (lub innego pisma inicjującego postępowanie) przez pozwanego, pomimo powtórzenia zawiadomienia sąd zobowiąże powoda do doręczenia takiego pisma procesowego za pośrednictwem komornika. Fikcja doręczenia będzie stosowana tylko wobec spółek zarejestrowanych w KRS.
• nowa instytucja „pouczenia sądowego” — sąd będzie miał prawo poinformować strony o przewidywanym rozstrzygnięciu sprawy („o prawdopodobnym wyniku sprawy w świetle zgłoszonych do tej chwili twierdzeń i dowodów”, art. 156(1) kpc);
• przepisy ograniczające możliwość wnoszenia zarzutów potrącenia,
• zmiana właściwości sądów – likwidacja właściwości przemiennej w sporach konsumenckich. Po nowelizacji w sprawach z udziałem konsumenta spory będą toczyły się przede wszystkim w sądach oddalonych niedaleko od miejsca zamieszkania tego konsumenta.
• zastrzeżenia do protokołu – brak profesjonalnej asysty w postępowaniu
• w sprawach o ochronę dóbr osobistych w środkach masowego przekazu poszkodowany nie będzie musiał jeździć do miasta, w którym siedzibę ma wydawca.
• zmiana właściwości sądów w sporze z bankiem – dochodzenie roszczeń w sporach z bankiem przed sądem bliższym miejscu zamieszkania powoda.

Zmiany w prawie ruchu drogowego (od 7 listopada)

Do kluczowych zmian dotyczących prawa ruchu drogowego zaliczyć należy dodatkowe uprawnienia policjantów w kontroli drogowej pojazdów, do których muszą dostosować się w szczególności kierowcy. Wśród nich wymienić należy:

• obowiązkowa kontrola wnętrza samochodu, która zobowiązuje kierowcę do udostępnienia kontrolującemu policjantowi możliwości weryfikacji wnętrza kabiny, bagażnika czy komory silnika. Dodatkowo obowiązek spisania przebiegu auta, który będzie przekazywany do Centralnej Ewidencji Pojazdów.
• obowiązek kierowcy pozostania w aucie (dotyczy także pasażerów) w trakcie kontroli drogowej,
  z rękoma umieszczonymi na kierownicy. Nie dostosowanie się do tego może spowodować nałożenie mandatu w wysokości nawet 500 zł. Wyłączenie silnika i włączenie świateł awaryjnych następuje na polecenie policjanta.
• Policja będzie mogła postawić swój radiowóz w miejscu, gdzie postój jest zabroniony, jeśli nie zagraża to bezpieczeństwu ruchu. W szczególnych przypadkach radiowóz będzie można ustawić także w miejscu, gdzie nie można zagwarantować bezpieczeństwa.
• W czasie kontroli funkcjonariusz będzie miał obowiązek przedstawienia się, natomiast nie będzie miał obowiązku pokazywania legitymacji służbowej. Okaże ją wyłącznie gdy poprosi o to kierowca.