W związku z licznie pojawiającymi się zapytaniami naszych Klientów przedstawiamy krótką informację dotycząca cen transakcyjnych oraz tworzenia dokumentacji na ich potrzeby.
Ceny transakcyjne – dokumentacja podatkowa
Wbrew pozorom, sytuacja ta dotyczy znacznie szerszego kręgu przedsiębiorców, niż się wydaje. Obowiązek tworzenia takiej dokumentacji spoczywa na przedsiębiorcach dokonujących transakcji z podmiotami powiązanymi kapitałowo lub osobowo, w sposób bezpośredni i pośredni. Podmioty zawierające transakcje są powiązane, jeśli mają udział w kapitale, zarządzaniu czy kontroli w drugim przedsiębiorstwie. Dotyczy to transakcji pomiędzy podmiotami krajowymi i zagranicznymi, ale również transakcji pomiędzy samymi podmiotami krajowymi. Powiązania mogą mieć charakter kapitałowy (udziały), osobowy (te same osoby zarządzają, sprawują kontrolę), rodzinny, wynikający ze stosunku pracy.
O ile „posiadanie bezpośrednie udziału w kapitale innego podmiotu” jest pojęciem oczywistym (tzn. podatnik jest właścicielem określonej ilości udziałów lub akcji), o tyle wyjaśnienia wymaga, kiedy występuje owe posiadanie „pośrednie”.
Ustawodawca podatkowy wskazał, że o pośrednim posiadaniu udziału mówić należy w każdym tym przypadku, w którym jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a ten drugi posiada udział w kapitale trzeciego podmiotu: wówczas pierwszy podmiot posiada udział pośredni w kapitale trzeciego.
Przykładowe sytuacje to sprzedaż majątku pomiędzy firmami, zatrudnienie na stanowiskach kierowniczych członków rodziny, umowy pożyczki, stosowanie warunków świadczenia dostaw towarów i usług odbiegających od warunków, w jakich funkcjonowaliby z podmiotami obcymi (różnice cen, warunki płatności, świadczenia częściowo odpłatne).
Transakcje pomiędzy podmiotami powiązanymi podlegają szczególnemu zainteresowaniu organów podatkowych, gdyż przy takich transakcjach może dochodzić do przerzucania dochodu pomiędzy jednostkami celem zaniżenia zobowiązań podatkowych. Organ kontroli podatkowej może starać się wykazać zaniżenie przychodów podatkowych podmiotu kontrolowanego, skutkujące zaniżeniem wartości należnych podatków.
W celu zabezpieczenia interesów stron takich transakcji należy przygotować i uzupełniać odpowiednią dokumentację. Dokumentacja cen transakcyjnych (transferowych) jest wymagana przez przepisy prawa podatkowego (art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ).
Dochody uzyskiwane przez podmioty powiązane w związku z działalnością, na którą wpływ ma fakt ich wzajemnych powiązań są przedmiotem kontroli i szacowania.
Jeżeli organy podatkowe lub organy kontroli skarbowej określą metodą szacowania dochód podatnika w wysokości wyższej (stratę w wysokości niższej) niż zadeklarowana przez podatnika w związku z dokonaniem transakcji, o których mowa w art. 9a, a podatnik nie przedstawi tym organom wymaganej przez te przepisy dokumentacji podatkowej –
różnicę między dochodem zadeklarowanym przez podatnika a określonym przez te organy opodatkowuje się stawką 50%.
Poza tym, negatywną konsekwencją nie sporządzania dokumentacji podatkowej takich transakcji, o której stanowi art. 9a u.p.d.o.p. może być odpowiedzialność karna skarbowa. W świetle bowiem art. 53 § 21 ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.) przedmiotowa dokumentacja może być uznana za księgi, a zgodnie z art. 60 § 1 Kodeksu karnego skarbowego kto wbrew obowiązkowi nie prowadzi księgi, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych.
Podsumowując,
poprawnie opracowana dokumentacja cen transferowych stanowi dowód w postępowaniu podatkowym a ponadto chroni podmiot przed zastosowaniem sankcyjnej 50% stawki podatkowej od kwoty ewentualnego podwyższenia dochodu do opodatkowania. Sporządzenie dokumentacji cen transakcyjnych chroni podatnika, również przed sankcjami wynikającymi z ustawy Kodeks karny skarbowy. Opracowanie takiej dokumentacji w momencie kontroli zwykle jest bardzo trudne, a czasem niemożliwe ze względu na brak dokumentacji porównawczej.
Karina Szczepańska
Doradca Podatkowy]]>
