Czy zagraniczna firma może wydawać czasopismo w Polsce?

Otóż wydawanie dziennika lub czasopisma przede wszystkim wymaga rejestracji pod sankcją karną. Tak stanowi norma prawna ustanowiona w art. 45 Ustawy z dnia 26 stycznia 1984r. Prawo prasowe. (Dziennik Ustaw z 7 lutego 1984 r.): „Kto wydaje dziennik, lub czasopismo bez rejestracji …-, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności…” Prawo prasowe przynosi nam także definicję czasopisma, zgodnie z którą „czasopismem jest druk periodyczny ukazujący się nie częściej niż raz w tygodniu, a nie rzadziej niż raz w roku; przepis ten stosuje się odpowiednio do przekazu za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu innego niż określony w pkt 2, (art. 7 ust. 2 pkt. 3) Ustawy” Wskazać jednak przede wszystkim należy, na treść art. 8. Prawa prasowego, który stanowi o tym, kto może być wydawcą. I tak: 1. Wydawcą może być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy. 2. Organizacja polityczna, związek zawodowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy może realizować uprawnienia wydawnicze bezpośrednio lub za pośrednictwem wydawnictw własnych, jak również innych wydawnictw, działających jako nakładca. Istotny jest też art. 20 Prawa prasowego, który stanowi gdzie należy dokonać rejestracji: 1. Wydawanie dziennika lub czasopisma wymaga rejestracji w sądzie wojewódzkim właściwym miejscowo dla siedziby wydawcy, zwanym dalej organem rejestracyjnym. Do postępowania w tych sprawach stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, ze zmianami wynikającymi z niniejszej ustawy. 2. Wniosek o rejestrację, o której mowa w ust. 1, powinien zawierać: 1. tytuł dziennika lub czasopisma oraz siedzibę i dokładny adres redakcji, 2. dane osobowe redaktora naczelnego, 3. określenie wydawcy, jego siedzibę i dokładny adres, 4. częstotliwość ukazywania się dziennika lub czasopisma. 3. Postanowienia zarządzające wpis do rejestru sąd uzasadnia tylko na wniosek. 4. Wydawanie dziennika lub czasopisma można rozpocząć, jeżeli organ rejestracyjny nie rozstrzygnął wniosku o rejestrację w ciągu 30 dni od jego zgłoszenia. 5. O zmianie danych, o których mowa w ust. 2, należy zawiadomić niezwłocznie organ rejestracyjny. A także art. 25 Prawa prasowego, w którym znajdziemy jedyne potencjalne ograniczenie w ramach tej ustawy dotyczące podmiotów zagranicznych, a mianowicie, wskazanie, że redaktor naczelny, którego ustanowienie jest konieczne, musi posiadać obywatelstwo polskie. 1. Redakcją kieruje redaktor naczelny. 2. Redaktorem naczelnym dziennika lub czasopisma może być osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, posiada obywatelstwo polskie i nie jest pozbawiona praw publicznych. 3. Redaktorem naczelnym dziennika lub czasopisma nie może być osoba skazana za zbrodnie przeciwko podstawowym interesom politycznym i gospodarczym Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jeżeli nie upłynął okres 10 lat od zakończenia odbywania kary, oraz osoba skazana za występki tego samego rodzaju, jeżeli nie upłynął okres 3 lat od zakończenia odbywania kary, osoba skazana za przestępstwo popełnione z niskich pobudek, a także osoba, która co najmniej trzykrotnie była karana za przestępstwa określone w ustawie – Prawo prasowe. Organ rejestracyjny w uzgodnieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych może zwolnić redaktora naczelnego od wymogu posiadania obywatelstwa polskiego. Wracając do pierwotnego pytania, ustaliliśmy, że firmy, zarówno te osób prawnych, jak i osób fizycznych, mogą dokonać rejestracji dziennika, lub czasopisma. Ustaliliśmy gdzie i w jaki sposób mogą to zrobić, a także jakie przesłanki powinny spełnić. Teraz należy jeszcze wskazać, co w przypadku, gdy te osoby prawne lub fizyczne są przedsiębiorcami zagranicznymi. Ustawa Prawo prasowe tego nie reguluje, ale co ważne poza obywatelstwem redaktora naczelnego nie wprowadza, żadnych ograniczeń w tym zakresie. Sięgnąć jednak należy do innej ustawy, która reguluje tę kwestię, a mianowicie do Ustawy z dnia 02 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2007r., nr 155, poz. 1095). Ustawa ta wprowadza pojęcie osób zagranicznych. Osoby zagraniczne na podstawie art. 13 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Osobą zagraniczną według tej ustawy jest osoba fizyczna mającą miejsce zamieszkania za granicą, nieposiadającą obywatelstwa polskiego; osoba prawna z siedzibą za granicą oraz jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, posiadająca zdolność prawną z siedzibą za granicą. Zasady rozpoczęcia działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne w Polsce zostały określone jednak różnie, w zależności od kraju pochodzenia osoby zagranicznej. Otóż na takich samych zasadach jak obywatele polscy mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą obywatele innych państw, którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terytorium RP, zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy nadany w RP, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnoty Europejskiej (WE), Kartę Polaka, ochronę uzupełniającą, ochronę czasową na terytorium Polski oraz zezwolenie na zamieszkanie na czas oznaczony, udzielone w celu połączenia z rodziną lub cudzoziemcowi, który w kraju członkowskim uzyskał zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego WE oraz członkowi jego rodziny. Osoby zagraniczne z państw członkowskich UE i państw należących do Układu EFTA Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (Islandia, Lichtenstein, Norwegia, Szwajcaria) będące stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym tzn. Islandia, Lichtenstein oraz Norwegia mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej umożliwia zagranicznym osobom z Unii Europejskiej prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce we wszelkiej formie prawnej uregulowanej i dostępnej w ustawodawstwie polskim. Chodzi więc o prowadzenie działalności gospodarczej, w formie spółek prawa handlowego zarówno osobowych (spółka jawna, spółka komandytowa, spółka partnerska, spółka komandytowo-akcyjna), jak i kapitałowych (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna). Ale także jako fundacje oraz spółdzielnie. Osoby zagraniczne mogą tworzyć również spółki cywilne w celu prowadzenia działalności gospodarczej uzyskując wedle polskiego prawa na podstawie art. 4 ust. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej status przedsiębiorcy. Postanowienia ustawy o swobodzie działalności gospodarczej realizują w ten sposób uzgodnienia Układu Stowarzyszeniowego z dnia 16 XII 1991r. (Dz.U. z 1994r. Nr 11 poz. 38 pożn. zm.). między Rzeczpospolita Polską z jednej strony a Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami członkowskimi z drugiej strony Pozostałe osoby zagraniczne mają prawo, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej jedynie w formie następujących spółek prawa handlowego: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka akcyjna spółka komandytowa spółka komandytowo-akcyjna Osoby zagraniczne posiadają prawo do przystępowania do wymienionych wyżej spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji. Przedsiębiorcy zagraniczni, którzy wykonują działalność poza granicami Polski, mogą tworzyć w Polsce swoje oddziały i przedstawicielstwa. Przedsiębiorcy z państw członkowskich Unii Europejskiej mogą w ramach swobody przedsiębiorczości podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy, w tym tworzyć oddziały. Przedsiębiorcy spoza UE mogą tworzyć oddziały w Polsce na zasadzie wzajemności, o ile ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Najczęściej wybieranymi formami działalności w Polsce, preferowanym, przez zagranicznych przedsiębiorców są, bądź spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, bądź oddziały, stąd uzasadnione jest porównanie przede wszystkim tych dwóch instytucji prawnych. Podstawową cechą odróżniającą Sp. z o.o. od oddziału przedsiębiorcy zagranicznego jest forma prawna. Oddział nie tylko nie posiada samodzielnie osobowości prawnej, ale również nie można go uznać za jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, ponieważ żadna ustawa mu takiej zdolności nie przyznaje. Oddział jest wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie częścią działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę poza jego siedzibą. W związku z tym oddział nie posiada ani zdolności prawnej, ani zdolności do czynności prawnych. Odział działa tylko i wyłącznie w ramach przedsiębiorcy zagranicznego, a wszelkie prawa i obowiązki nabywane w związku z prowadzoną w ramach oddziału działalnością gospodarczą stają się w istocie prawami i obowiązkami przedsiębiorcy zagranicznego. Konsekwencją braku osobowości prawnej jest brak odpowiedzialności oddziału za prowadzoną przez niego działalność. Pełną odpowiedzialność za jego działalność ponosi przedsiębiorca zagraniczny. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością natomiast całą odpowiedzialność ponosi spółka, wspólnicy za zobowiązania spółki nie odpowiadają. Dlatego w praktyce, jeżeli przedsiębiorca zagraniczny zamierza ograniczyć odpowiedzialność do majątku w Polsce, powinien zdecydować się, na założenie Sp. z o.o. W takiej sytuacji przedsiębiorca będzie musiał zainwestować w spółkę kapitał zakładowy w wysokości co najmniej 5 000 złotych. W toku działalności spółka podlega przepisom prawa mającym na celu kontrolę kondycji finansowej zapewniającej bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. Do podstawowych przepisów w tym zakresie należą wymogi k.s.h. oraz prawa upadłościowego i naprawczego. Dla oddziału przedsiębiorcy zagranicznego prowadzi się wprawdzie wyodrębnioną księgowość, lecz oddział taki nie posiada własnego kapitału, a jego finanse są ujmowane w rocznym sprawozdaniu finansowym przedsiębiorcy zagranicznego. Przedsiębiorca zagraniczny ma pełną swobodę decydowania o kondycji finansowej oddziału, w tym również może postanowić o prowadzeniu działalności oddziału przynoszącego rokrocznie straty. Zasady prawa chroniące wierzycieli będą w takim przypadku odnosiły się do przedsiębiorcy zagranicznego. Przedsiębiorca decydujący się na prowadzenie działalności w formie oddziału musi wziąć także pod uwagę, iż działalność oddziału musi się mieścić w ramach przedmiotu działalności przedsiębiorcy zagranicznego, czyli jego zakres może jedynie być taki sam lub węższy. W przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedmiot działalności może być obrany dowolnie i nie musi się wiązać w żaden sposób z działalnością przedsiębiorcy zagranicznego. Ograniczenia będą dotyczyły jedynie działalności zastrzeżonych dla innych form prawnych, działalności zakazanej przepisami prawa oraz działalności regulowanej. Nazwa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością co do zasady może być obrana dowolnie, zaś nazwa oddziału musi być tożsama z firmą przedsiębiorcy zagranicznego. Obowiązuje tu zasada jedności firmy – skoro oddział jest wyodrębnioną organizacyjnie i samodzielną, ale jedynie częścią działalności przedsiębiorcy, to tożsamość nazwy oddziału i przedsiębiorcy głównego jest oczywista. Każdorazowa zmiana firmy przez przedsiębiorcę powoduje automatyczną zmianę nazwy oddziału, co oznacza, że postanowienie sądu o wpisie nowej nazwy oddziału do rejestru przedsiębiorców KRS będzie miało charakter deklaratoryjny i nawet przed momentem wpisu oddział powinien posługiwać się aktualną nazwą przedsiębiorcy głównego. Zmiana firmy spółki nastąpi z momentem wpisu do KRS nowej nazwy. Nazwy oddziału przedsiębiorcy zagranicznego oraz spółki zawierają obligatoryjne oznaczenia. W przypadku spółki będzie to dopisek: „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” z możliwością stosowania w obrocie skrótów: „sp. z o.o.” lub „spółka z o.o.”. W przypadku oddziału przedsiębiorcy zagranicznego poza firmą spółki macierzystej należy podać jej formę prawną w tłumaczeniu na język polski z dodaniem wyrazów: „oddział w Polsce”. Przepisy prawa nie przewidują skrótów dla firmy oddziału. Kolejną istotną różnicą jest moment rozpoczęcia działalności gospodarczej. Sp. z o.o. może rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej już po zawarciu umowy spółki, a przed zarejestrowaniem w KRS, jako spółka w organizacji. Przedsiębiorca zagraniczny może rozpocząć działalność w ramach oddziału dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców. Przedsiębiorca zagraniczny tworzący oddział jest ponadto obowiązany ustanowić osobę upoważnioną w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego. Może on więc dokonywać jedynie czynności, do których został upoważniony, a więc jego kompetencje są dużo mniejsze niż kompetencje zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeżeli np. oddział miałby być reprezentowany przez prokurenta, taka prokura oddziałowa jest ustanawiana przez zarząd przedsiębiorcy zagranicznego. Podsumowując, prowadzenie dziennika, lub czasopisma, przez osobę zagraniczną, zarówno fizyczną, jak i prawną jest możliwe. Należy jedynie prowadzić działalność gospodarczą zarejestrowaną, lub na podstawie innych przepisów dopuszczalną w Polsce. Należy zarejestrować działalność wydawniczą w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym, przypilnować, aby redaktor naczelny posiadał obywatelstwo polskie. I po spełnieniu wszystkich tych niezbyt w sumie skomplikowanych warunków, można ruszać z działalnością wydawniczą. Krzysztof Kołyga Prawnik Kancelaria NK Legal ]]>