W kwietniu 2019 r. Sejm przyjął ustawę o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, która ma na celu wprowadzenie zmian ułatwiających pracownikom realizację uprawnień pracowniczych. Ustawa w dniu 3 czerwca 2019 r. została podpisana przez Prezydenta RP, a następnie w dniu 6 czerwca 2019 r. ogłoszona.
Zmiany dotyczą m.in. wzmocnienia ochrony pracowników, w tym w szczególności wprowadzają otwarty katalog przesłanek dyskryminacji pracowników, dochodzenia roszczeń z tytułu mobbingu, przedawnienia roszczeń, świadectw pracy, egzekucji prawomocnych orzeczeń oraz przepisów prorodzinnych.
Zmiany te zostaną omówione w dwóch częściach. Pierwsza z nich dotyczyć będzie pierwszych trzech ze wskazanych zmian, a część druga pozostałych.
CZĘŚĆ II
Przepisy prorodzinne
Zmiany w Kodeksie pracy w przepisach prorodzinnych obejmują art. 47, 50 § 5, 57 § 2, 163 § 3 i 177 § 5 Kodeksu Pracy. Znowelizowanie przywołanych przepisów daje możliwość wykorzystania urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego także przez pracowników będących innymi członkami najbliższej rodziny. Zaliczyć tu można chociażby dziadków dziecka, ale również np. ciotkę dziecka. Osoby te mogą skorzystać z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego wtedy, gdy z urlopu nie może skorzystać matka dziecka.
Nowe przepisy zrównują prawa przysługujące pracownikom – innym członkom najbliższej rodziny korzystającym z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego z prawami pracownika – ojca wychowującego dziecko. Przepisy te obejmują m. in. ochronę przed rozwiązaniem umowy, wynagradzania za czas pozostawania bez pracy w przypadku bezzasadnego zwolnienia, czy uprawnienia co do skorzystania z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim.
Egzekucja prawomocnych orzeczeń
Znowelizowane zostaną także przepisy dotyczące egzekucji prawomocnych orzeczeń. Rozwiązanie wzorowane jest na przepisach Kodeksu Postępowania Cywilnego, a to konkretnie na art. 461 § 1 w zakresie stosowania właściwości przemiennej sądu przy egzekucji świadczeń niepieniężnych w sprawach z zakresu prawa pracy.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy „w aktualnym stanie prawnym, sądem właściwym do prowadzenia egzekucji tzw. czynności niezastępowalnych jest sąd, w którego okręgu czynność ma być wykonana. Zasada ta dotyczy wszystkich spraw, w tym również spraw z zakresu prawa pracy. Zauważyć należy, że sądem, w którego okręgu czynność ma być wykonana, zazwyczaj jest sąd, w którego okręgu znajduje się siedziba dłużnika. Takie ukształtowanie przepisów o właściwości stanowi realną barierę dla skutecznej egzekucji prawomocnych orzeczeń zobowiązujących pracodawcę do wykonania określonych czynności, np. wydania świadectwa pracy. Zdarzają się bowiem przypadki, że pracodawcy zmieniają swoją siedzibę przenosząc ją do innej miejscowości (zazwyczaj dużego miasta), co skutkuje zmianą właściwości sądu.”.
W ocenie ustawodawcy zmiana przepisów w tym zakresie spowoduje skuteczniejszą egzekucję orzeczeń oraz usprawni i przyśpieszy postępowanie sądowe, eliminując trudności związane z samą tylko odległością, skoro sądem właściwym będzie m.in. sąd właściwy ze względu na miejsce wykonywania pracy.
Świadectwa pracy
Nowelizacja Kodeksu pracy objęła nadto zasady wydawania świadectwa pracy. Zmiana dotyczy treści art. 97 Kodeksu Pracy, który reguluje kwestie wydawania świadectwa pracy.
Zmiana dotyczy m. in. doprecyzowania dnia wydania świadectwa pracy jako „dnia, w którym następuje ustanie stosunku pracy”. Dotychczasowe przepisy wskazują, że pracodawca jest obowiązany wydać pracownikowi świadectwo pracy „niezwłocznie”.
Kolejna zmiana dotyczy sprostowania świadectwa pracy. Na mocy obowiązujących przepisów, pracownikowi, który nie zgadza się z treścią wydanego mu przez pracodawcę świadectwa pracy, przysługuje jedynie prawo dochodzenia jego sprostowania. Roszczenie o sprostowanie świadectwa pracy dzieli się na dwa etapy – zgodnie z art. 97 § 21 KP, pracownik może, w ciągu 7 dni od otrzymania świadectwa pracy, wystąpić z wnioskiem do pracodawcy o sprostowanie świadectwa. W razie nieuwzględnienia wniosku pracownikowi przysługuje, w ciągu 7 dni od zawiadomienia o odmowie sprostowania świadectwa pracy, prawo wystąpienia z żądaniem jego sprostowania do sądu pracy.
Zmienione przepisy wydłużają termin do wystąpienia z wnioskiem o sprostowanie świadectwa pracy do pracodawcy oraz żądaniem jego sprostowania do sądu pracy z 7 do 14 dni.
Omawiana nowelizacja przepisów Kodeksu Pracy wprowadza zaostrzenia co do nakładania kary grzywny na pracodawcę za niewydanie pracownikowi świadectwa pracy. Zgodnie z art. 282 pkt 3 Kodeksu Pracy kara ta wynosi od 1.000 zł do 30.000 zł. Po nowelizacji karze podlegać będzie nie tylko nie wydanie pracownikowi świadectwa pracy, ale także niewydanie go w ustawowym terminie.
Opisane zmiany wchodzą w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ich ogłoszenia.
aplikant adw. Malwina Kunaj
NK Legal Partners
Jeżeli w Państwa działalności powstały wątpliwości na powyższym gruncie zapraszamy do kontaktu ze swoim dedykowanym zespołem prawnym w naszej Kancelarii, a w przypadku gdy nie są Państwo naszymi Klientami zapraszamy do spotkania się z naszym pełnomocnikiem we wskazanym przez Państwa miejscu na niezobowiązujące i nieodpłatne spotkanie.
