W obowiązującym stanie prawnym doręczenie pism procesowych oraz brak możliwości doręczenia oraz ich skutki zostały uregulowane w art. 139 § 1, oraz §2 kodeksu postępowania cywilnego ( dalej jako k.p.c), w przedmiotowym przepisie uregulowana jest tzw. „fikcja doręczenia”:
„§ 1. W razie niemożności doręczenia w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe należy złożyć w placówce pocztowej tego operatora, a doręczane w inny sposób – w urzędzie właściwej gminy, umieszczając zawiadomienie o tym w drzwiach mieszkania adresata lub w oddawczej skrzynce pocztowej ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono, oraz z pouczeniem, że należy je odebrać w terminie siedmiu dni od dnia umieszczenia zawiadomienia. W przypadku bezskutecznego upływu tego terminu, czynność zawiadomienia należy powtórzyć.
§ 2. Jeżeli adresat odmawia przyjęcia pisma, doręczenie uważa się za dokonane. W takim przypadku doręczający zwraca pismo do sądu z adnotacją o odmowie jego przyjęcia.”
Zatem należy wskazać, iż przytoczony powyżej przepis reguluje postępowanie jakie jest stosowane w przypadku niemożności doręczenia pisma w sposób właściwy lub zastępczy, z którego wynika następujący wniosek, który został także wysłowiony w uchwale Sądu Najwyższego z 10 maja 1971 r. o sygn. akt III CZP 10/71: „Za datę doręczenia pisma przyjmuje się datę odbioru pisma przez adresata w placówce pocztowej danego operatora lub urzędzie właściwej gminy lub ostatni dzień terminu, w jakim adresat mógł pismo odebrać, jeżeli przed upływem tego terminu adresat nie zgłosił się po odbiór.”
Jednakże Ustawodawca postanowił zlikwidować tzw. „fikcję doręczenia” i w projekcie Ustawy o zmianie Ustawy – kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 28 listopada 2017 r., który jest na etapie skierowania prac legislacyjnych do Sejmu, zgodnie z informacją zamieszczoną na stronie wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów przewidziano następujące zmiany, poprzez dodanie po art. 139 k.p.c – art. 139 1 k.p.c.:
„Art. 1391 § 1. Jeżeli pozwany, pomimo powtórzenia zawiadomienia zgodnie z art. 139 § 1 zdanie drugie, nie odebrał pozwu lub innego pisma procesowego wywołującego potrzebę podjęcia obrony jego praw, a w sprawie nie doręczono mu wcześniej żadnego pisma w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających i nie ma zastosowania art. 139 § 2 i 3 lub inny przepis szczególny przewidujący skutek doręczenia, przewodniczący zawiadamia o tym powoda, przesyłając mu przy tym odpis pisma dla pozwanego i zobowiązując do doręczenia tego pisma pozwanemu za pośrednictwem komornika.
§ 2 Powód w terminie dwóch miesięcy od doręczenia mu powyższego zobowiązania składa do akt potwierdzenie doręczenia pisma pozwanemu przez komornika albo zwraca pismo i wskazuje aktualny adres pozwanego lub dowód, że pozwany przebywa pod adresem wskazanym w pozwie. Po bezskutecznym upływie terminu dwóch miesięcy stosuje się przepis art. 177 § 1 pkt 6.”
Wczytując się w proponowane zmiany poprzez dodanie art. 139 1 § 1 należy zwrócić uwagę, iż zostanie zlikwidowana „fikcja doręczenia” co będzie rodziło dodatkowe trudności dochodzenia roszczeń przez stronę powodową. Wobec braku możliwości doręczenia korespondencji z pismem procesowym – stronie pozwanej na adres wskazany przez stronę powodową, Sąd zobowiąże stronę powodową aby ta za pośrednictwem Komornika Sądowego podjęła próbę doręczenia pozwu. Na powyższą czynność od daty doręczenia zawiadomienia strony powodowej – sąd przewiduje 2 miesiące. Oczywiście co wydaje się być istotne i nie jest wskazane w treści przywołanego artykułu, który został dodany, doręczenie korespondencji przez Komornika Sądowego, będzie wiązało się dla strony powodowej z dodatkowym kosztem w wysokości 40 zł, która to wynika z art. 41 ustawy o kosztach komorniczych: „Opłata stała za bezpośrednie i osobiste doręczenie na zlecenie sądu zawiadomień sądowych, pism procesowych oraz innych dokumentów sądowych za potwierdzeniem odbioru i oznaczeniem daty wynosi 40 złotych.”
Jednakże jeżeli Komornikowi Sądowemu nie uda się skutecznie doręczyć korespondencji i ustalić adresu pozwanego, wówczas sąd na podstawie art. 177 § 1 pkt. 6 k.p.c. – zawiesi postępowanie z urzędu.
Analizując projektowane zmiany, które Ustawodawca chce wprowadzić, należy wskazać, iż zupełnie nie zmierzają one do usprawnienia prowadzenia postępowań sądowych, a wręcz przyczynią się do przedłużenia ich o przynajmniej 2 miesiące, a wobec braku możliwości doręczenia korespondencji do zawieszenia wszczętego postępowania. Prócz przedłużenia postępowania, projektowana zmiana przyczyni się do ponoszenia przez stronę powodową dodatkowego kosztu w kwocie 40,00 zł za doręczenia korespondencji przez Komornika Sądowego.
Prawnik Agnieszka Wolszczak Wiśniewska
NK Legal Partners
W sytuacji gdy w Państwa działalności powstały wątpliwości na powyższym gruncie zapraszamy do kontaktu w celu omówienia możliwości wsparcia prawnego w zakresie ochrony danych osobowych lub przeprowadzenia przez ekspertów Kancelarii audytu prawnego umożliwiającego w szerokim spectrum weryfikację wszystkich aspektów formalnych przetwarzania danych osobowych w Spółce oraz wdrożenia rozwiązań zabezpieczających przed ryzykami prawnymi oraz finansowymi.
