Skutki wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy

Jakie są skutki prawne otrzymania od pracodawcy wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub płacy? Czy pracownik ma obowiązek przyjąć nowe warunki zatrudnienia?   Niejednokrotnie zdarza się, iż z przyczyn organizacyjnych lub też ekonomicznych pracodawca postanawia zmienić warunki zatrudnienia pracownika. W takiej sytuacji pracodawca ma możliwość na podstawie przepisów Kodeksu Pracy, wypowiedzenia pracownikowi dotychczasowych warunków pracy lub płacy, określonych w umowie o pracę.   Na wstępie podkreślić należy, iż omawiana instytucja znajduje zastosowanie w sytuacji, gdy zmiana dotyczy istotnych warunków zatrudnienia i zmiana ta jest niekorzystna dla pracownika.   Instytucja wypowiedzenia zmieniającego została uregulowana w art. 42 Kodeksu Pracy. Wypowiedzenie zmieniające jest jednostronną czynnością prawną dokonaną przez pracodawcę, która powoduje istotną i trwałą zmianę treści umowy o pracę. Zgodnie z art. 42 § 2 KP wypowiedzenie warunków pracy i płacy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. Oznacza to, że aby wypowiedzenie zmieniające odniosło skutek, musi posiadać ono formę pisemną.   Pracownik po otrzymaniu wypowiedzenia zmieniającego, ma prawo odmówić przyjęcia nowych warunków zatrudnienia. Aby to zrobić, pracownik powinien zgodnie z art. 42 § 3 KP, przed upływem połowy okresu wypowiedzenia złożyć pracodawcy oświadczenie o odmowie zaproponowanych warunków. Termin do złożenia oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków zatrudnienia nie podlega przywróceniu. Złożenie oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków, powoduje rozwiązanie umowy o pracę, wraz z upływem terminu jej wypowiedzenia. Pracodawca powinien w piśmie wypowiadającym warunki pracy i płacy, pouczyć pracownika o terminie w którym może on złożyć oświadczenie o odmowie zaproponowanych nowych warunków zatrudnienia. Jeśli takiego pouczenia nie ma, pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków. Natomiast brak oświadczenia ze strony pracownika (milczenie pracownika) o odmowie przyjęcia nowych warunków zatrudnienia, powoduje przyjęcie przez niego nowych warunków pracy lub płacy.   Do oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków nie została zastrzeżona szczególna forma złożenia takiego oświadczenia przez pracownika. W związku z czym, zgodnie z art. 60 Kodeksu Cywilnego w zw. z art. 300 KP, wola pracownika może być wyrażona przez każde zachowanie się, które tę wolę dostatecznie ujawnia.   Pamiętać należy, iż rozwiązanie umowy o pracę, w razie złożenia przez pracownika oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków zatrudnienia, następuje z mocy prawa. W związku z czym stosunek pracy ustaje, bez względu na intencje pracodawcy, którego zamiarem mogło nie być rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem, a jedynie zmiana treści umowy o pracę.   Zgodnie z art. 42 § 1 KP przepisy o wypowiedzeniu umowy o pracę stosuje się odpowiednio do wypowiedzenia wynikających z umowy warunków pracy i płacy. W związku z czym przepisy regulujące okres wypowiedzenia umowy o pracę, będą miały zastosowanie również do wypowiedzenia zmieniającego. Odpowiednie zastosowanie będzie miał m.in. art. 41 KP, zgodnie z którym pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę w czasie urlopu pracownika, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy, jeśli nie upłynął jeszcze okres uprawniający do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Dlatego też pracodawca nie może wypowiedzieć warunków pracy lub płacy pracownikowi, który przebywa np. na urlopie, na zwolnieniu lekarskim.   Co zrobić w sytuacji, kiedy wypowiedzenie zmieniające warunki pracy lub płacy jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę?   Pracownik ma możliwość złożenia odwołania do sądu pracy. Zgodnie z art. 264 § 1 KP termin na złożenie odwołania od wypowiedzenia zmieniającego, wynosi 7 dni od dnia doręczenia pisma wypowiadającego warunki pracy lub płacy. Podkreślić należy, iż zgodnie z piśmiennictwem jak i orzecznictwem Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 22 lipca 1998r., I PKN 254/98), złożenie odwołania do sądu pracy nie jest tożsame z odmową przyjęcia nowych warunków zatrudnienia. Kwestia ta jest istotna, gdyż w konsekwencji, złożenie odwołania do sądu pracy nie powoduje ustania stosunku pracy z upływem okresu wypowiedzenia. Tylko złożenie o oświadczenia o odmowie przyjęcia nowych warunków zatrudnienia spowoduje, iż wraz z upływem okresu wypowiedzenia ustanie stosunek pracy pomiędzy pracownikiem a pracodawcą.   Pracownik może domagać się w sądzie pracy – w zależności od rodzaju umowy o pracę – uznania wypowiedzenia zmieniającego za bezskuteczne, przywrócenia poprzednich warunków zatrudnienia lub odszkodowania.   Katarzyna Staszczyk Prawnik Kancelaria NK Legal]]>