Zawierasz umowę? Ustal numer PESEL kontrahenta
Prowadzisz interesy, zawierasz umowy i oczekujesz, że kontrahenci spełnią swoje zobowiązania w terminie? Niestety, czasami dobra wola i ufność co do rzetelności kontrahenta nie wystarczy. Decydujesz się na proces sądowy. Posiadasz podstawowe informacje o swoim przeciwniku procesowym, potrafisz udokumentować swoje roszczenie. Sprawa trafia do sądu, a Ty oczekujesz sprawnego i szybkiego procesu. Jeżeli kontrahentem jest osoba fizyczna (także prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą), znów może czekać Cię zawód.
Sprawcą kolejnych problemów jest art. 208[1] Kodeksu Postępowania Cywilnego, wprowadzony do kodeksu nowelizacją z 10 maja 2013 r.:
„Sąd z urzędu ustala numer PESEL pozwanego będącego osobą fizyczną, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania lub posiada go nie mając takiego obowiązku, lub numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, a w przypadku jego braku – numer w innym właściwym rejestrze, ewidencji lub NIP pozwanego niebędącego osobą fizyczną, który nie ma obowiązku wpisu we właściwym rejestrze lub ewidencji, jeżeli jest on obowiązany do jego posiadania.”
Co do zasady zobowiązanym do ustalenia nr PESEL jest sąd. Niestety praktyka niektórych sądów poszła w kierunku przerzucenia odpowiedzialności za uzyskanie numeru na stronę powodową, zainteresowaną w szybkim przeprowadzeniu postępowania. Sądy zobowiązywały powodów do podania nr PESEL pozwanego, a w razie niewywiązania się z tego obowiązku, groziły zawieszeniem postępowania. O ile podanie w pozwie własnego numeru PESEL nie stwarza problemów, o tyle już wskazanie nr PESEL, często pozostającego w konflikcie przeciwnika procesowego, może być dla powoda w praktyce bardzo kłopotliwe. Sprawa zawieszania postępowań, w oczekiwaniu na uzyskanie nr PESEL, trafiła w końcu na wokandę Sądu Najwyższego.
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 26 lutego 2014 roku wydanej w sprawie III CZP 137/13 uznał, że:
“Przed doręczeniem pozwu i rozpoczęciem rozprawy sąd nie może zawiesić postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 6 k.p.c. na skutek niewskazania przez powoda danych pozwalających na ustalenie numerów, o których mowa w art. 208[1] k.p.c. Po rozpoczęciu rozprawy zawieszenie postępowania na tej podstawie może nastąpić tylko wtedy, gdy uzyskanie danych umożliwiających ustalenie wskazanych numerów nie jest możliwe.”
Uchwała Sądu Najwyższego, choć korzystna dla strony wnoszącej powództwo, nie rozwiązała problemu. W uzasadnieniu uchwały wskazano, iż sądy powinny w dalszym ciągu prowadzić postępowanie, wyznaczyć rozprawę i liczyć na pojawienie się na niej pozwanego, co umożliwiłoby uzyskanie nr PESEL bezpośrednio od jego posiadacza lub w między czasie z innego źródła. Sąd Najwyższy nie zwrócił jednak uwagi, na możliwości prowadzenia i zakończenia niektórych postępowań, bez konieczności wyznaczania rozpraw. Postępowania (np.: upominawcze), których przeprowadzenie mogłoby być w zasadzie szybkie i proste, na skutek niefortunnej aktywności ustawodawcy, mogą stać się długotrwałe i przewlekłe.
Jak przeciwdziałać wydłużeniu postępowania sądowego? Ustal nr PESEL kontrahenta jeszcze przed jego wszczęciem. W momencie zawierania umowy zadbaj, aby nr PESEL znalazł się wśród danych identyfikujących kontrahenta. Nie zadbałeś? Trudno. Już w momencie wyznaczenia kontrahentowi ostatecznego terminu do zapłaty, złóż wniosek o udostępnienie danych ze zbioru PESEL. Opłata wyniesie 31 zł. Wniosek należy skierować do Wydział Udostępniania Informacji Departamentu Spraw Obywatelskich MSWiA (wzór wniosku znajduje się na stronie internetowej – www.msw.gov.pl). Także to postępowanie może potrwać kilka tygodni, jednakże odpowiednio wcześnie wszczęte, uchroni przed zbędnym wydłużeniem postępowania sądowego.
Grzegorz Mażewski Prawnik, kancelaria NK Legal
]]>
