Ochrona prawa do wizerunku

Czy fotograf ma prawo zrobić nam zdjęcie, a następnie umieścić je w witrynie swojego zakładu fotograficznego lub na stronie internetowej? Co w przypadku, gdy osobą fotografowaną jest dziecko?   Każdy człowiek ma prawo do ochrony swojego wizerunku. Pojęcie wizerunku interpretowane jest szeroko, przez co uwzględnia także cechy charakterystyczne człowieka jak np. charakterystyczną fryzurę, styl ubierania, sposób zachowania lub poruszania się, gestykulację itp. Jednak aby cechy te były objęte ochroną muszą umożliwiać rozpoznanie osoby. Warto jednak zaznaczyć, że prawo do wizerunku przysługuje osobie fizycznej, nie zaś postaci fikcyjnej.   Fotograf nie może zamieścić zdjęcia z naszym wizerunkiem na stronie internetowej czy w witrynie swojego zakładu fotograficznego bez naszej zgody. Kwestia ta regulowana jest w ustawie z dnia 31 maja 2006 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 2006 nr 90 poz. 6310). Zgodnie z art. 81 Ustawy rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. W braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. W przypadku osoby niepełnoletniej, do wykorzystania jej wizerunku niezbędna jest zgoda opiekunów prawnych.   W ustawie nie jest sprecyzowane w jakiej formie zgoda ma zostać wyrażona. Uzyskanie przez fotografa zgody na rozpowszechnianie w formie pisemnej jest o tyle istotne, że to na nim ciąży ciężar udowodnienia, że zgodę taką uzyskał. Zgoda powinna zostać wyrażona przed utrwaleniem wizerunku, a najpóźniej wraz z jego utrwaleniem. Warto pamiętać, że zgoda na rozpowszechnianie nie obejmuje, co do zasady, zgody na przekształcanie czy modyfikację zdjęcia.   Wyrażenie zgody konkretnemu podmiotowi na rozpowszechnianie naszego wizerunku bądź wizerunku dziecka nie zwalnia podmiotów trzecich od obowiązku uzyskania tej zgody. Dotyczy to także sytuacji, gdyby np. malarz chciał namalować nasz portret na podstawie zdjęcia.   Naruszeniem prawa do wizerunku jest jego utrwalanie, przekształcanie lub rozpowszechnianie. Możemy zatem sami decydować o korzystaniu z naszego wizerunku przez inne osoby.   W art. 78 ust. 1 Ustawy zostały uregulowane konsekwencje naruszenia prawa do wizerunku. Zgodnie z ww. artykułem twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania. W razie dokonanego naruszenia może także żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności, aby złożyła publiczne oświadczenie o odpowiedniej treści i formie. Jeżeli naruszenie było zawinione, sąd może przyznać twórcy odpowiednią sumę pieniężną tytułem zadośćuczynienia za doznana krzywdę lub ( na żądanie twórcy) zobowiązać sprawcę, aby uiścił odpowiednią sumę pieniężną na wskazany przez twórcę cel społeczny. Naruszenia prawa do wizerunku reguluje także Kodeks cywilny.   Ustawa przewiduje także ograniczenia prawa do wizerunku, czyli sytuacje, w których nie będzie wymagana zgoda osoby przedstawionej na zdjęciu. Jest to sytuacja, w której osoba, której wizerunek chcemy rozpowszechnić otrzymała za pozowanie umówioną zapłatę, a nie zastrzegła wyraźnie innych warunków rozpowszechniania, jeżeli fotografowana jest osobą powszechnie znaną, w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych lub na zdjęciu utrwalony został wizerunek osoby, który stanowi jedynie szczegół całości takiej jak impreza publiczna, krajobraz.   Justyna Nykiel Prawnik Kancelaria NK Legal]]>