Prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy

Zgodnie z treścią art. 659 Kodeksu cywilnego przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.   Zazwyczaj umowa najmu określa warunki płatności czynszu, tj. formę, termin płatności oraz jego wysokość. Niejednokrotnie na najemcy spoczywa również obowiązek płatności świadczeń dodatkowych związanych z najmem, np. opłat związanych z eksploatacją przedmiotu najmu. Wynajmujący chcąc zabezpieczyć swoje roszczenia w stosunku do najemcy z tytułu czynszu i świadczeń dodatkowych, najczęściej wymaga od najemcy uiszczenia na jego rzecz kaucji. Najczęściej uregulowania dotyczące uiszczenia kaucji znajdujemy w umowach najmu lokalu. Podstawą tego typu zapisów może być art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, który mówi o tym, że zawarcie umowy najmu może być uzależnione od wpłacenia przez najemcę kaucji zabezpieczającej pokrycie należności z tytułu najmu lokalu, przysługujących wynajmującemu w dniu opróżnienia lokalu. Kaucja nie może przekraczać dwunastokrotności miesięcznego czynszu za dany lokal, obliczonego według stawki czynszu obowiązującej w dniu zawarcia umowy najmu. Warto jednak wskazać, iż kaucja nie jest jedyną formą zabezpieczenia należności wynajmującego. Kodeks cywilny reguluje ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy. Zgodnie z treścią art. 670 § 1 Kodeksu cywilnego dla zabezpieczenia czynszu oraz świadczeń dodatkowych, z którymi najemca zalega nie dłużej niż rok, przysługuje wynajmującemu ustawowe prawo zastawu na rzeczach ruchomych najemcy wniesionych do przedmiotu najmu, chyba że rzeczy te nie podlegają zajęciu.   Ustawowe prawo wynajmującego ograniczone jest do rzeczy należących do najemcy, co oznacza że najemca musi być ich właścicielem lub współwłaścicielem. Ponadto fakt, iż wynajmujący ma prawo zastawu na rzeczach najemcy nie oznacza, że może on objąć zastawem wszystkie rzeczy należące do najemcy. Prawo zastawo ma na celu zabezpieczenie wierzytelności wynajmującego z tytułu czynszu i świadczeń dodatkowych. W związku z czym nieuzasadnione będzie objęcie w zastaw wszystkich rzeczy należących do najemcy, w sytuacji kiedy ich wartość ekonomiczna przewyższa wysokość roszczenia wynajmującego z tytułu zaległości czynszowych i świadczeń dodatkowych.   Kodeks cywilny w części dotyczącej najmu lokali przewiduje rozszerzenie prawa zastawu na ruchomości członków rodziny najemcy razem z nim mieszkających. Rozszerzenie to reguluje art. 686 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym ustawowe prawo zastawu wynajmującego lokal mieszkalny rozciąga się także na wniesione do lokalu ruchomości członków rodziny najemcy razem z nim mieszkających. W piśmiennictwie wskazuje się, że w świetle powyższego przepisu jako członków rodziny należy rozumieć krewnych, powinowatych, związanych węzłem przysposobienia, jak i konkubentów, pod warunkiem, że zamieszkują oni z najemcą.   Ustawodawca przewidział jednak sytuację, w której prawo zastawu wynajmującego wygasa. Sytuacja taka została uregulowana w art. 671 § 1 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym przysługujące wynajmującemu ustawowe prawo zastawu wygasa, gdy rzeczy obciążone zastawem zostaną z przedmiotu najmu usunięte. Co do zasady, zastaw jest czynnością realną, dlatego też jeśli dojdzie do utraty posiadania rzeczy, która jest obciążona zastawem, powoduje to wygaśnięcie prawa zastawu. Jednakże na podstawie art. 671 § 2 Kodeksu cywilnego wynajmujący ma możliwość sprzeciwienia się usunięciu rzeczy obciążonych zastawem i zatrzymać je na własne niebezpieczeństwo, dopóki zaległy czynsz nie będzie zapłacony lub zabezpieczony. W takiej sytuacji wynajmujący może zatrzymać rzeczy obciążone zastawem działając w ramach dozwolonej samopomocy. Pamiętać jednak trzeba, iż takie działanie wynajmującego objęte jest ryzykiem wynajmującego, dlatego naraża się on na odpowiedzialność odszkodowawczą względem najemcy za nieuzasadnione zatrzymanie rzeczy, czy też za przypadkową utratę lub zniszczenie zatrzymanego przedmiotu zastawu.   Katarzyna Staszczyk Prawnik Kancelaria NK Legal]]>