Tryb ofertowy zawierania umów przez Internet.

Zawieranie umów za pośrednictwem Internetu wśród przedsiębiorców jest coraz bardziej powszechną praktyką, dlatego też warto wiedzieć, jak prawidłowo skonstruować ofertę oraz na co zwłaszcza zwrócić uwagę.  W działalności gospodarczej wielu przedsiębiorców powszechne stało się korzystanie ze środków porozumiewania się na odległość. Coraz częściej przedsiębiorcy posiadają firmowe strony internetowe, na których umożliwiają potencjalnym klientom zawarcie umowy za pośrednictwem Internetu lub poczty elektronicznej. Z umową mamy do czynienia wtedy, gdy występują co najmniej dwa zgodne oświadczenia woli. Obecnie wyróżnia się 3 sposoby zawierania umów, a mianowicie: w drodze złożenia oferty i jej przyjęcia (art. 66 – 70 k.c.), w drodze aukcji i przetargu (art. 70¹ – 70⁵ k.c.) oraz poprzez negocjacje (art. 72 k.c.). Najbardziej rozpowszechnionym sposobem zawarcia umowy jest tryb ofertowy, omówiony poniżej. Tryb ofertowy polega na złożeniu oferty przez jednego kontrahenta i przyjęciu jej przez drugiego. Definicja oferty zawarta jest w art. 66 § 1 k.c., który w obecnym brzmieniu stanowi, iż „oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy”. Bardzo istotnym zagadnieniem związanym z zawieraniem umów przez Internet jest kwestia, czy zaprezentowany produkt bądź usługa jest ofertą, czy stanowi jedynie zaproszenie do składania ofert. Jako przykład może służyć przedmiot zaprezentowany w witrynie sklepu internetowego opatrzony dokładnym opisem, jego cechami charakterystycznymi, podaną ceną oraz sposobami dostawy. W celu ustalenia czy mamy do czynienia z ofertą, czy zaproszeniem do składania ofert, należy zastosować art. 71 k.c., który stanowi, iż „Ogłoszenia, reklamy, cenniki i inne informacje, skierowane do ogółu lub do poszczególnych osób, poczytuje się w razie wątpliwości nie za ofertę, lecz za zaproszenie do zawarcia umowy”. Z zaproszeniem do składania ofert mamy także do czynienia w przypadku informacji handlowych przedstawionych na stronie WWW ze względu na fakt, że są one kierowane do nieograniczonego kręgu adresatów. To klient witryny internetowej będzie oferentem. Zawarcie umowy w tym przypadku następuje, gdy osoba, która zapoznała się informacjami opublikowanymi na witrynie internetowej złoży ofertę, a podmiot wystawiający przedmiot lub usługę na danej witrynie przyjmie ofertę. Mniejsze wątpliwości budzi użycie poczty elektronicznej. Ze względu na fakt, że prezentacje towarów i usług skierowane są do indywidulanych, znanych wcześniej odbiorców, są one traktowane jako oferty. Jednak, aby mówić o ofercie, takie informacje muszą zawierać oświadczenia woli zawarcia umowy oraz jej istotne postanowienia, właściwe dla każdego rodzaju umowy. Warto zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 66¹ § 1 k.c. „oferta złożona w postaci elektronicznej wiąże składającego, jeżeli druga strona niezwłocznie potwierdzi jej otrzymanie”. Przepis ten dotyczy informacji handlowych i ofert składanych w postaci elektronicznej na stronach WWW skierowanych do nieograniczonego kręgu osób. Powyższe rozwiązanie nie dotyczy natomiast poczty elektronicznej albo podobnych środków indywidualnego porozumiewania się na odległość, co zostało wyraźnie wykluczone przez art. 661 § 4 k.c. Ponadto artykuł ten umożliwia przedsiębiorcom wyłączenie art. 66¹ § 1 k.c., jeżeli strony tak postanowią. W przypadku poczty elektronicznej, na podstawie art. 66 § 2 k.c., jeżeli oferent nie podał terminu związania ofertą, przestaje ona go wiązać z upływem czasu, w którym składający ofertę mógł w zwykłym toku czynności otrzymać odpowiedź wysłaną bez nieuzasadnionego opóźnienia. Ze względu na swoją specyfikę problemem może być także określenie chwili zawarcia umowy przez Internet. Najmniej wątpliwości budzi chwila zawarcia umowy uzgodniona przez kontrahentów. Jeżeli jednak strony umowy nie uzgodniły chwili jej zawarcia, zastosowanie znajdzie reguła ogólna wyrażona w art. 70 § 1 k.c., która stanowi, iż w „razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli dojście oświadczenia do składającego ofertę o jej przyjęciu nie jest wymagane – w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania umowy”. Ponadto, zgodnie z art. 61 § 2 k.c., oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożonej innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła się zapoznać z jego treścią. Wobec tego w przypadku umów zawieranych przez Internet, w sytuacji kiedy dojście oświadczenia o przyjęciu oferty jest wymagane, umowa zostaje zawarta, gdy przez modem komputerowy oferenta „przejdzie” oświadczenie woli o przyjęciu oferty. W przypadku gdy stronami są przedsiębiorcy należy również zwrócić uwagę na art. 68² k.c., który przewiduje, że jeśli umowa zawierana jest w trybie ofertowym pomiędzy podmiotami pozostającymi w stałych stosunkach gospodarczych, a przedsiębiorca otrzyma ofertę zawarcia umowy w ramach swej działalności, brak niezwłocznej odpowiedzi poczytuje się za przyjęcie oferty. Przepis ten ma szczególnie znaczenie przy zawieraniu umów przez Internet, gdyż czas w jakim strony mogą uzyskać wzajemną odpowiedź, w tym przypadku może zostać skrócony nawet do kilku sekund względem tradycyjnych metod komunikacji, a zatem umowa zawierana w ten sposób może bardzo szybko zostać sfinalizowana. Podsumowując powyższe należy uznać, że umowy zawierane za pośrednictwem Internetu, w porównaniu z umowami zawieranymi w sposób tradycyjny, z jednej strony charakteryzują się łatwością, szybkością i niskimi kosztami ich zawarcia, lecz z drugiej strony powodują wątpliwości co do czasu i sposobu w jaki zostają zawarte.

]]>