Spółki prawa handlowego dzielą się na spółki osobowe (jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna) oraz spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjna). Z uwagi na duże udogodnienia podatkowe jak i możliwość ograniczenia ewentualnych skutków niepowodzenia na rynku, dużą popularnością cieszy się prowadzenie działalności w formie spółki komandytowej, w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Poniżej chciałbym poruszyć kwestię zakładania spółki komandytowej, w której komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Aby zarejestrować spółkę komandytową w Krajowym Rejestrze Sądowym (zarówno taką, w której komplementariuszem jest spółka z o.o., inny podmiot lub osoba fizyczna) konieczne jest w pierwszej kolejności prawidłowe sporządzenie umowy spółki komandytowej. Umowa winna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego lub elektronicznie, za pomocą wzorca umowy spółki komandytowej dostępnego w systemie teleinformatycznym. Kompleksowe wsparcie prawne Kancelarii w zakresie przekształceń i/lub tworzenia tego typu podmiotów kształtuje się w zakresie 5000 zł – 7000 zł
Charakteryzując jedynie pokrótce samą spółkę komandytową, wskazuję, iż zgodnie z Kodeksem spółek handlowych (KSH), spółką komandytową jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej jednego wspólnika (komandytariusza) jest ograniczona. W sprawach nieuregulowanych do spółki komandytowej stosuje się odpowiednio przepisy o spółce jawnej.
Firma spółki komandytowej powinna zawierać nazwisko jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie „spółka komandytowa”. Jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna – np. spółka z o.o. – firma spółki komandytowej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem „spółka komandytowa”. Nie wyklucza to jednak możliwości zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. Należy również pamiętać, że nazwisko komandytariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spółki, komandytariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz.
Jeśli chodzi o treść umowy spółki, to prawidłowo skonstruowana umowa spółki komandytowej powinna zawierać:
1) firmę i siedzibę spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
4) oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego wspólnika i ich wartość;
5) oznaczony kwotowo zakres odpowiedzialności każdego komandytariusza wobec wierzycieli (sumę komandytową).
Jak wskazano wyżej, umowa spółki komandytowej może być zawarta w formie aktu notarialnego lub przy wykorzystaniu tzw. wzorca umowy. Zawarcie umowy spółki komandytowej przy wykorzystaniu wzorca umowy wymaga wypełnienia formularza umowy udostępnionego w systemie teleinformatycznym i opatrzenia umowy bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu albo podpisem potwierdzonym profilem zaufanym ePUAP. Umowa spółki komandytowej, zawarta przy pomocy wzorca umowy jest uważana za zawartą po wprowadzeniu do systemu informatycznego wszystkich danych koniecznych do jej zawarcia i z chwilą opatrzenia ich podpisami elektronicznymi wspólników.
Odnosząc się do kwestii wkładów wnoszonych przez wspólników do spółki komandytowej, zastosowanie mają przepisy dot. spółki jawnej, z tym zastrzeżeniem, że jeśli wkładem komandytariusza jest w całości lub w części świadczenie niepieniężne, umowa spółki winna dokładnie określać przedmiot tego świadczenia, jego wartość, jak również osobę wspólnika wnoszącego takie świadczenie niepieniężne. Zobowiązanie do wykonania pracy lub świadczenia usług na rzecz spółki oraz wynagrodzenie za usługi świadczone przy powstaniu spółki nie mogą stanowić wkładu komandytariusza do spółki, chyba że wartość innych jego wkładów do spółki nie jest niższa od wysokości sumy komandytowej. Jeżeli natomiast komplementariuszem jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, zaś komandytariuszem jest wspólnik tej spółki, wkładu komandytariusza nie mogą stanowić jego udziały w tej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Przyjmuje się, iż niedopuszczalne jest nie tylko wniesienie jako wkładu prawa do tych udziałów lub akcji, ale również ustanowienie na nich na rzecz spółki zastawu czy użytkowania.
Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS. Zgłoszenie spółki komandytowej do sądu rejestrowego powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz odrębnie nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komandytariuszy, a także okoliczności dotyczące ograniczenia zdolności wspólnika do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją;
4) nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki – zaznaczenie tej okoliczności;
5) sumę komandytową.
Zgłoszenia dokonuje się w sądzie rejestrowym właściwym ze względu na siedzibę spółki, na odpowiednich formularzach KRS (KRS W1 wraz z odpowiednimi załącznikami – w zależności od zakresu działalności spółki: KRS-WA, KRS-WC, KRS-WH, KRS-WK, KRS-WL, KRS-WM, KRS-ZN).
Jeżeli chodzi o kwestie reprezentacji oraz ewentualnego podziału zysków i strat spółki komandytowej, kwestię tę regulują odpowiednie przepisy KSH dot. spółki komandytowej i spółki z o.o. W przypadku spółki z o.o. sp. k., spółkę komandytową, zgodnie z zasadami reprezentacji wskazanymi w KSH – reprezentować może komplementariusz (a komandytariusz jedynie jako pełnomocnik). Oznacza to, iż jeśli komplementariuszem jest spółka z o.o., w praktyce spółkę komandytową reprezentować będzie zarząd spółki z o.o.
Dla powstania spółki komandytowej, w której komplementariuszem jest spółka z o.o., przed założeniem samej spółki komandytowej konieczne jest wcześniejsze powstanie spółki z o.o., która ma być jej komplementariuszem. Takim komplementariuszem może być spółka, która już istnieje na rynku lub „nowa”, która została stworzona dopiero na potrzeby założenia spółki komandytowej. Jeżeli więc taka spółka z o.o., mająca być komplementariuszem spółki komandytowej, miałaby dopiero powstać – konieczna jest jej wcześniejsza rejestracja w KRS (chociaż spotkać się można również ze stanowiskiem, że już spółka z o.o. w organizacji, która powstaje z momentem zawarcia umowy spółki z o.o., może „założyć” spółkę komandytową).
Jeżeli zaś chodzi o kwestię zakładania spółki z o.o. i jej funkcjonowania, to należy pamiętać, iż spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona przez jedną albo więcej osób w każdym celu prawnie dopuszczalnym, nie tylko więc w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością nie może być jednak zawiązana wyłącznie przez inną jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Wspólnicy spółki z o.o nie odpowiadają za jej zobowiązania.
Kapitał zakładowy spółki z o.o. powinien wynosić co najmniej 5000 złotych. Wartość nominalna 1 udziału nie może być niższa niż 50 złotych. Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powinna określać:
1) firmę i siedzibę spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) wysokość kapitału zakładowego;
4) czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
5) liczbę i wartość nominalną udziałów objętych przez poszczególnych wspólników;
6) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podobnie jak umowa spółki komandytowej wymaga formy aktu notarialnego. Może być ona zawarta również przy wykorzystaniu wzorca umowy za przy pomocy formularza umowy zawartego w systemie teleinformatycznym. Wówczas konieczne będzie opatrzenie takiej umowy prawidłowym podpisem elektronicznym. W przypadku spółki, której umowę zawarto przy wykorzystaniu wzorca umowy, na pokrycie kapitału zakładowego wnosi się wyłącznie wkłady pieniężne. Pokrycie kapitału zakładowego sp. z o.o. powinno nastąpić nie później niż w terminie siedmiu dni od dnia jej wpisu do rejestru.
Firma spółki z o.o. może być obrana dowolnie; powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu „spółka z o.o.” lub „sp. z o.o.”.
Jak wskazano wyżej, z chwilą zawarcia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powstaje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji. Spółka w organizacji jest reprezentowana przez zarząd albo pełnomocnika powołanego jednomyślną uchwałą wspólników. W spółce jednoosobowej w organizacji jedyny wspólnik nie ma prawa reprezentowania spółki. Nie dotyczy to zgłoszenia spółki do sądu rejestrowego.
Do powstania „pełnoprawnej” spółki z ograniczoną odpowiedzialnością KSH wymaga:
1) zawarcia umowy spółki;
2) wniesienia przez wspólników wkładów na pokrycie całego kapitału zakładowego, a w razie objęcia udziału za cenę wyższą od wartości nominalnej, także wniesienia nadwyżki;
3) powołania zarządu;
4) ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, w przypadkach wskazanych w KSH lub w umowie spółki;
5) wpisu do rejestru.
Spółkę z o.o. do rejestru przedsiębiorców KRS zgłasza zarząd. Zgłoszenia dokonuje się do sądu rejestrowego właściwego ze względu na siedzibę spółki. Wniosek o wpis spółki do rejestru podpisują wszyscy członkowie zarządu.
Zgłoszenie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do sądu rejestrowego powinno zawierać:
1) firmę, siedzibę i adres spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) wysokość kapitału zakładowego;
4) określenie, czy wspólnik może mieć więcej niż jeden udział;
5) nazwiska, imiona i adresy członków zarządu oraz sposób reprezentowania spółki;
6) nazwiska i imiona członków rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeżeli ustawa lub umowa spółki wymaga ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej;
7) jeżeli wspólnicy wnoszą do spółki wkłady niepieniężne – zaznaczenie tej okoliczności;
8) czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony;
9) jeżeli umowa wskazuje pismo przeznaczone do ogłoszeń spółki – oznaczenie tego pisma.
W praktyce zgłoszenia spółki z o.o do rejestru dokonuje się na urzędowych formularzach KRS: (formularz KRS-W3 oraz, w zależności od konkretnej sytuacji, wszystkie bądź niektóre tylko z następujących formularzy: KRS-WA, KRS-WE, KRS-WH, KRS-WK, KRS-WL, KRS-WM, KRS-ZN).
Do zgłoszenia spółki z o.o do rejestru należy dołączyć:
1) umowę spółki;
2) oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady zostały wniesione w całości przez wszystkich wspólników,
3) jeżeli o powołaniu członków organów spółki nie stanowi akt notarialny zawierający umowę spółki, dowód ich ustanowienia, z wyszczególnieniem składu osobowego.
4) podpisaną przez wszystkich członków zarządu listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich.
5) adresy członków zarządu.
Jeżeli zaś chodzi o spółkę z o.o., której umowa została zawarta przy pomocy wzorca umowy, to do zgłoszenia tej spółki do rejestru należy dołączyć, sporządzone na formularzach udostępnianych w systemie teleinformatycznym:
1) umowę spółki opatrzoną podpisem elektronicznym;
2) listę wspólników z podaniem nazwiska i imienia lub firmy (nazwy) oraz liczby i wartości nominalnej udziałów każdego z nich, opatrzoną przez wszystkich członków zarządu podpisem elektronicznym;
3) oświadczenie wszystkich członków zarządu opatrzone podpisem elektronicznym, że wkłady pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione, jeżeli wkłady zostały wniesione najpóźniej w chwili zgłoszenia spółki.
Ponadto, zarząd spółki, której rejestracja odbyła się przy wykorzystaniu wzorca umowy, w terminie siedmiu dni od dnia jej wpisu do rejestru, składa do sądu rejestrowego oświadczenie wszystkich członków zarządu, że wkłady pieniężne na pokrycie kapitału zakładowego zostały przez wszystkich wspólników w całości wniesione, jeżeli oświadczenie takie nie zostało dołączone do zgłoszenia spółki.
Zgłoszenia spółki z o.o. należy dokonać najpóźniej w terminie 6 miesięcy od zawarcia umowy spółki w formie aktu notarialnego, bowiem jeżeli zawiązanie spółki nie zostało zgłoszone do sądu rejestrowego w tym terminie (albo jeżeli postanowienie sądu odmawiające zarejestrowania stało się prawomocne), umowa spółki ulega rozwiązaniu. W przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, termin do zgłoszenia wynosi 7 dni.
Jak wynika więc z powyższego, założenie spółki komandytowej, w której komplementariuszem będzie spółka z o.o., zwłaszcza gdy konieczne jest również zawiązanie nowej spółki z o.o., może być czasochłonne i dla niektórych może wymagać pomocy prawnika. Jednak wciąż niesłabnące zainteresowanie prowadzeniem działalności gospodarczej w takiej formie, świadczy o tym, że są osoby, które dla zapewnienia większej stabilności i bezpieczeństwa prowadzonych interesów, decydują się na założenie i uczestniczenia w takiej spółce.
